Türkiye'de Kadına Yönelik Aile İçi Şiddetin Cinsiyet Temelli Mekânlardaki Karakteristikleri

Abstract

Kadına yönelik şiddet, Türkiye’nin önemli toplumsal sorunlarından biri olmaya devam ediyor. Ancak, kadına yönelik aile içi şiddet ile kadınların cinsiyet temelli mekânları kullanımları arasındaki ilişkiyi ele alan ve feminist coğrafya odağında duran ampirik çalışmalar halâ sınırlı. Bu çalışmada, evlenmiş kadınların yaşamlarının herhangi bir döneminde maruz bırakıldıkları şiddet biçimleri, şiddetle mücadele etme yöntemleri ile yaşamlarının uzun bir bölümünü geçirdikleri farklı mekânlar arasında nasıl bir ilişki olduğunu ortaya koymayı amaçladık. Çalışmada nicel yaklaşımı esas aldık. Analizlerde Kadına Yönelik Aile İçi Şiddet Araştırması 2008’in mikro verisini kullandık. Cinsiyet temelli mekân değişkenini ‘ev dışında bir işte çalışmaya’ ilişkin bilgiyi esas alarak oluşturduk. Gelir getirsin ya da getirmesin ev dışında çalıştığını belirten kadınlar ile farklı nedenlere dayalı olarak çalışmadığını belirten kadınları, sırasıyla, ‘kamusal mekânla ilişkili olanlar’ ve ’yaşamları özel mekânla sınırlı olanlar’ biçiminde iki farklı grup olarak ayrıştırdık. Böylece kadınların yaşamlarını daha çok geçirdikleri ev (özel mekân) ya da ev dışı (kamusal mekân) mekânların sosyo-demografik özellikleri, maruz kaldıkları fiziksel ve cinsel şiddet, kontrol edici davranışlar ve şiddetle mücadele etme biçimleri açısından bir farklılık yaratıp yaratmadığını ki-kare testi kullanarak sorguladık. Sonuçlar, cinsiyet temelli mekânlara göre şiddet yaygınlığının belirgin biçimde değiştiğini gösteriyor. Yakın dönemde maruz kalınan fiziksel şiddet, özel mekân ile daha fazla ilişkili olan kadınlar için daha yaygın iken, kamusal mekânla daha fazla ilişkili olan kadınlar için cinsel şiddet daha fazla. Eşlerin kadınlara yönelik kontrol edici davranış biçimleri ise özel ve kamusal mekânla olan etkileşime göre farklılıklar içeriyor. Şiddete maruz kalan kadınların şiddetle mücadele için kurumsal başvuru mekanizmalarını kullanmaları kamusal mekânla ilişkili olan kadınlar açısından daha yaygın iken, bu ilişkinin kadınları güçlendirmede kilit bir faktör olduğunu gösteriyor.