Abstract
Bu çalışmada Türkiye Selçuklu Devleti'nin İstifâ (Maliye) divanı ve mali düzeni ele alınacaktır. Türk tarihinde önemli bir yere sahip olan Türkiye Selçukluları'nda devletin mali işlerine Divan-ı İstifâ bakmaktaydı. Bu birim, diğer İslam devletlerinde olduğu gibi devletin her türlü mali işleriyle ilgilenir, rakamların defterlere geçirilmesini sağlardı. Bu kurumun başında ise Müstevfî adında bir görevli yer alırdı. Günümüzde Maliye Bakanlığı'na tekabül eden Divan-ı İstifâ, Abbasiler (750-1258) zamanından itibaren ihdas edilen bir divan olup Büyük Selçuklu İmparatorluğu'nun kurulmasıyla bu devletin de mali hesaplamaları için bu ihdas edilmiştir. Fakat Türkiye Selçukluları zamanında teşekkül etmesi I. Alâeddin Keykubad zamanında vuku bulmuştur. Kurumun başındaki Müstevfîler, devlet hiyerarşisinde Müşrif'ten önce Vezir'den hemen sonra gelirlerdi. Müstevfîler, Moğol hakimiyeti ile birlikte bunlara verilecek haraç ve değerli eşyaların sayım ve kontrolleri ile de ilgilenmeye başlayacaklardır. Devletin mali düzenine gelince, her türlü gelirin Hazine-i Amire ve Hazine-i Hassa denilen iki hazinede toplandığı görülmektedir. Devletin kuruluşundaki başarılı seferler ve I. Alâeddin Keykubad zamanında ihtişamına kavuşması sayesinde devletin gelirleri artmaya başlamış, bu da devrin iktisadî yönüne olumlu etkileri olmuştur. Ancak 1243 Kösedağ Savaşı'nda alınan mağlubiyetle Türkiye Selçukluları Moğollara haraç veren bir devlet haline gelmiş, devletin toprakları da adeta Moğol yönetici ve komutanlarının haraçgüzarı halini almıştır. Bu da bu dönemde Moğol merkezli bir malî düzenin kurulmasına neden olmuştur.
Published Version
Talk to us
Join us for a 30 min session where you can share your feedback and ask us any queries you have
Schedule a callSimilar Papers
Disclaimer: All third-party content on this website/platform is and will remain the property of their respective owners and is provided on "as is" basis without any warranties, express or implied. Use of third-party content does not indicate any affiliation, sponsorship with or endorsement by them. Any references to third-party content is to identify the corresponding services and shall be considered fair use under The CopyrightLaw.
