Türkiye'de Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Uygulamalarının Sağlık Politikalarının Gelişimi Açısından Ele Alınması ve Bu Uygulamaların Etik Boyutunun Değerlendirilmesi: Geleneksel Derleme

Abstract

Bu çalışmanın amacı; Türkiye'de geleneksel ve tamamlayıcı tıp (GETAT) uygulamalarını sağlık politikalarının gelişimi açısından ele almak ve bu uygulamaların etik boyutunu değerlendirmektir. Türkiye'de 2000'li yılların başında uygulanmaya başlanan 'Sağlıkta Dönüşüm Programı' ile gelen ve reform adıyla sunulan uygulamalar GETAT uygulamalarının da hukuksal dayanağını kuvvetlendirmiştir. 663 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'ye de dayanarak hazırlanan Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Uygulamaları Yönetmeliği (tarih: 27 Ekim 2014 ve sayı: 29158) Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Bu çalışmada, GETAT için etik boyut da değerlendirilmiştir. Türkiye'de GETAT tıbbi müdahalelerin hukuka uygunluğunun tespiti için mevzuat yetersizdir. Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp alanında yapılacak bilimsel çalışmaların İlaç ve Biyolojik Ürünlerin Klinik Araştırmaları Hakkında Yönetmelik kapsamında yapılması öngörülmektedir. Bu araştırmalar etik kurullar tarafından değerlendirilmeli, Helsinki Deklarasyonu'na uygun olarak planlanmalı ve yürütülmelidir. Bizim görüşümüze göre GETAT alanında kanıt düzeyini en yukarıya taşımak için sistematik derleme ve meta-analiz çalışmalarının yapılarak yayımlanması gereklidir. Etik konulardan bazıları: Hastalık için tanı, konvansiyonel tıbba göre konulmalıdır. Standart tedavi varken GETAT uygulamasını tercih etmek tıbbi standarttan sapma anlamına gelmektedir, ancak bu sapma tek başına doktorun tedaviyi uygulama hatası anlamına gelmemektedir. Standart tedavi varken GETAT tercih eden hekim için özen yükümlülüğü ve aydınlatma yükümlüğü ile tedavinin gerekçelendirilmesi hususları önem arz eder. GETAT alanında Türkiye'de bilimsel kanıtların artırılması ve etik alanında eksikliklerin giderilmesi için çalışmaların sürdürülmesi gerekmektedir.