Traces of the New Right Politics, Economy and Society in Turkish Cinema: An Assessment with a Focus of Political Comedy Films

Abstract

Dünya ekonomisinde 1970’li yılların ortalarında patlak veren krize çözüm, ABD ve İngiltere önderliğinde liberal piyasa ekonomisine geçiş sayesinde ve devlet-toplum-piyasa ilişkilerinin Yeni Sağ politikalar aracılığıyla yeniden düzenlenmesiyle bulunmuştur. Liberalizmin piyasa ekonomisi ve minimal devlet ilkeleriyle muhafazakârlığın altını çizen anlayışının bileşimi olan Yeni Sağ siyaset, dünyada ilk ABD ve İngiltere’de uygulanmış, 24 Ocak Kararları sonrasında Turgut Özal’ın girişimleriyle Türkiye’de etkisini göstermeye başlamıştır. Bu siyaset anlayışının, beraberinde getirdiği ekonomik düzenin ve bu düzenin yarattığı toplumsal değişikliklerin sinemaya yansıması kaçınılmaz olmuştur. Çalışmada Türkiye’de Yeni Sağ siyaset ve bu siyaset anlayışının zemin hazırladığı ekonomik, toplumsal, kültürel ve ahlaki bağlamlarda değerlendirilebilecek değişimlerin ve olumsuzlukların Türk sinemasında politik komedi filmleri üzerindeki yansımalarının analiz edilmesi amaçlanmıştır. Bu doğrultuda, amaçsal örneklem seçim tekniği aracılığıyla, Türkiye’de Yeni Sağ siyasetin en etkin olduğu dönem olarak kabul edilebilecek 1980 ve 1990 yılları arasında çekilen, başrollerini Kemal Sunal, Şener Şen ve İlyas Salman gibi komedi filmleriyle özdeşleşen oyuncuların üstlendiği birtakım politik komedi filmleri, nitel araştırma yöntemlerinden sosyolojik eleştiri ve tematik içerik analizi yöntemi kullanılarak incelenmiştir. İncelenen filmlerin, Türkiye’de Yeni Sağ siyasetin tarihsel süreçte beraberinde getirdiği ekonomi, toplum ve ahlak anlayışının eleştirel yansımalarını seyirciye başarıyla aktarmış oldukları sonucuna ulaşılmıştır.