The Tradition of Orans Position in Plastic Decorations of Christian Religious Architecture in Tao-Klarceti Region

Abstract

Artvin ve Erzurum merkezli tarihi Tao-Klarceti bölgesi, 8. yy. dan 14.yy. a kadar Gürcü Bagratlı (Bagrationi) Krallığı’nın yönetim merkezi olmuştur. Bölgede 4. yy. dan itibaren yayılmaya başlayan Hristiyanlıkla beraber halk, pagan inançları terk edip bu yeni dini kabullenmeye başlamıştır. 7-8. yy. den itibaren bölge dini mimarisi, Hristiyanlık temelinde manastırlar ve kiliseler olarak şekillenmeye başlamıştır. Tamara döneminde (12.yy. sonu-13. yy. başları) krallık her anlamda altın çağını yaşamış; bölgedeki bu dini mimari yapılara yenileri eklenmiş ve onarım gerektiren yapılarda restore edilmiştir. Bagratlılar, Hristiyan gelenekleri konusunda, sınır komşuları olan ve dönemin güçlü devletlerinden Doğu Roma’dan (Bizans) beslenmişlerdir. Hıristiyan sanatında ikonografik anlamı olan Orans Duruş gibi birçok gelenek, Tao-Klarceti mimarisinde de anlam bulmuştur. Dönemin güçlü sanatsal ifadesini yansıtan ender manastır kiliselerinden biri olan Öşki Manastır Kilisesi’nde, Orans Duruşlu birçok sahne tespit edilmiştir. Başta melek figürleri olmak üzere, aziz ve azizeler ile kral tasvirlerinin orans duruş pozisyonunda sahnelendiği görülmektedir. Bu çalışmamızda, Tao-Klarceti Bölgesi taş bezemelerinde karşımıza çıkan söz konusu bu orans duruş tasvirleri incelenmeye çalışılmıştır.