THE RIGHT TO EFFECTIVE REMEDY FOR ALLEGED VIOLATIONS OF THE RIGHTS OF PEOPLE HELD UNDER ADMINISTRATIVE DETENTION: TWO DIFFERENT JUDGEMENTS OF THE COURT OF JURISDICTIONAL DISPUTES AND THE CONSTITUTIONAL COURT

Abstract

İdari gözetim, uluslararası koruma başvurularının değerlendirilmesi veya sınırdışı etme işlemleri bağlamında devletler tarafından sıklıkla uygulanmaktadır. İçtihatlar incelendiğinde idari gözetim altında tutulan kişilerin işkence ve kötü muamele yasağı dahilinde çeşitli ihlâllerle karşılaştıkları görülmektedir. Buna karşın Türk Hukuku bakımından idari gözetim altında tutulan kişilerin tutulma koşulları bağlamında yaşadıkları hak ihlâllerine karşı başvurabilecekleri hukuki yollar konusunda bir belirsizlik göze çarpmaktadır. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi ve Anayasa Mahkemesi tarafından da dile getirilen bu eksiklik Anayasa Mahkemesi'nin içtihadı ile giderilmeye çalışılmıştır. Ancak Mahkeme tarafından işaret edilen idari yargı yolunun uygulamada sorunlara çözüm oluşturduğuna, başka bir deyişle etkili bir başvuru yolu teşkil ettiğine dair somut davalar bulunmamaktadır. Ayrıca Anayasa Mahkemesi'nin idari yargının etkili başvuru olduğuna ilişkin içtihadı devam ederken aynı hususta Uyuşmazlık Mahkemesi'nin adli yargının görevli olduğuna hükmetmesiyle iç hukuktaki başvuru mekanizmasına ilişkin belirsizlik daha da belirgin hale gelmiştir. 
 Bu çalışma kapsamında işkence ve kötü muamele yasağı kapsamında idari gözetim koşulları ele alınarak, bu koşulların iç hukukta dava edilmesine ilişkin içtihatlar incelenmiştir. Bu bağlamda AİHM, AYM ve Uyuşmazlık Mahkemesi kararları karşılaştırmalı olarak değerlendirilerek, idari gözetim koşullarının dava edilmesine yönelik hukuki boşluğun etkili başvuru hakkı kapsamında ihlal teşkil ettiği ileri sürülmekte ve bu ihlalin ortadan kaldırılmasına yönelik çözüm önerileri sunulmaktadır.