The Reflection of the Modern Crisis in Literature: Goethe and Dostoyevsky

Abstract

Bu çalışma, modernite kavramının yaşattığı krizi edebiyat sosyolojisi alt disiplini özelinde ele almaktadır. Makale edebiyat sanatını araç kılan bir sosyolojik analizi amaçlar. Çalışma, Goethe’nin Faust metni ile Dostoyevski’nin Yeraltından Notlar metninin karşılaştırmalı bir tartışmasını yapmaktadır; böylelikle Goethe ve Dostoyevski’nin iki temel metnine odaklanmaktadır. Çalışmanın temel hedefi edebiyat metinlerinin insanın ve toplumun yaşadığı tüm olaylara ışık tutması itibariyle, edebi metinlerin sosyolojik boyutunu tartışmaktır. Edebi metinler ile yazıldığı dönem arasında ince bir bağ vardır aynı zamanda metinleri oluşturan yazarlarda dönemin koşullarından etkilenmiş olup, bu koşulları eserlerinde tartışmaktadırlar. Çalışmada Batı edebiyatının iki ünlü yazarının seçilmesinin en önemli sebebi; metinlerinde modern yaşamın ruhsal çok anlamlılığının yansımalarını vurgulamalarıdır. Modern insanın, tinsel bunalımının aktarıldığı bu kitapların anlamlandırılıp yorumlanabilmesi büyük önem arz etmektedir. Modernitenin oluşturduğu krize yönelik yazılan bu kitaplarda, betimlenen modern insanın sadece maddi güçlerle sınırlı olmadığı öne sürülmektedir. Modern insanın aynı zamanda dinsel, sanatsal, politik, moral ve felsefi değerler ile de çevrili olduğu ifade edilmektedir. Bu metinler, modernite ile insanın sadece maddi güçlerle çevrilerek ruhunun yüceltilmesi konusundaki yetersizliğini ortaya çıkarmaktadır. Seçilen eserlerde kahramanların karşılaştıkları sorunlar ve bu sorunlara karşı olan tutumları, ne hissettikleri ve sorunlardan nasıl etkilendikleri ortaya konulmuştur. Yazınsal kahramanların modernite ile hesaplaşmaları düşünce, söylem ve davranışları aracılığı ile incelenmiştir. Bu makale modernitenin yaşattığı krizi ortaya koyan edebi eserleri sosyolojik analiz amacı ile kaleme alınmıştır.