The maturation rate of girls living in rich and poor rural regions of Poland before and after the transformation of 1989

Abstract

The aim of this study was to find out whether the political and economic system transformation in Poland in 1989 had an influence on the rate of maturation of girls from various categories of the rural population in two regions, differing in wealth. The stratification of the villagers was based on the source of the family income (farmers, farmer-workers and non-farmers), on parents' education, and on the number of children per family. The age at menarche (AM) was used as biological indicator of living conditions. Rural girls aged 9.5–18.5 years were studied in 1987 in Leszno (L), a rich region ( n = 2049 ), and in 1989 in Suwałki (S), a poor region ( n = 2077 ). The study was repeated in 2001 in the same villages, the numbers of subjects amounting to 2440 and 2122, respectively. In the 1980s, AM in regions L and S amounted to 13.18 and 13.88 years, respectively, and was strongly related to social stratification. The earliest AM was found in daughters of non-farmers and the latest in the girls from farmers’ families. In 2001, the acceleration in AM amounted to 0.14 years in the rich region and to 0.46 years in the poor region. The percentage of families owning a car, freezer, colour TV and automatic washing machine markedly increased and the education of parents improved. Such results are indicative of an improvement in the living standard of the groups investigated, but the villagers regard themselves as the losers as a result of the system transformation in Poland. Since the Polish population is considered as ethnically homogenous, the great differences in AM within the rural population, as well as the differences between the inhabitants of villages and large cities should be regarded as biological effects of social inequalities. Such differences indicate that Polish rural girls are far below the genetic potential for menarcheal age. Streszczenie Celem pracy jest ocena wpływu zmian ustrojowych i ekonomicznych w Polsce po 1989 roku na sytuację bytową róz˙nych grup społecznych ludności wiejskiej oraz na tempo dojrzewania dziewcząt zamieszkałych w rejonach o róz˙nej zamoz˙ności.Głównym kryterium stratyfikacyjnym było źródło utrzymania rodziny (rolnicy, chłopo-robotnicy i mieszkańcy wsi nie mający ziemi), a takz˙e wykształcenie rodziców oraz liczba dzieci w rodzinie.Wskaźnikiem biologicznym warunków z˙ycia był wiek menarche (WM). Materiał badań stanowiły dziewczęta wiejskie w wieku 9.5-18.5 lat badane w 1987 roku w zamoz˙nym rejonie leszczyńskim (rejon L) oraz w 1989 roku w biednym rejonie suwalskim (rejon-S), liczebności zbadanych wynosiły odpowiednio 2049 oraz 2077. Badania te zostały powtórzone w tych samych wsiach w 2001 roku, liczebności zbadanych dziewcząt wynosiły odpowiednio 2440 i 2122. W latach 80-tych. wiek menarche mieszkanek rejonów L i S wynosił 13.18 i 13.88 lat i był silnie związany ze stratyfikacją społeczną. Najwcześniejszy wiek menarche stwierdzono u córek mieszkańców wsi nie mających ziemi, najpóniejszy — u córek rolników. W okresie 1987/1989–2001 akceleracja WM wyniosła 0.14 roku w zamoz˙nym rejonie L i 0.46 w biednym rejonie S. Bardzo znacznie wzrósł odsetek rodzin posiadających łącznie: samochód, zamraz˙arkę, telewizor kolorowy i pralkę automatyczną. Wzrósł takz˙e status wykształcenia rodziców. Wyniki takie wskazują na poprawę arunków z˙ycia badanych grup ludności, tymczasem mieszkańcy wsi uwaz˙ają siebie za poszkodowanych rezultatami przemian ustrojowych w Polsce. Duz˙e róz˙nice WM pomiędzy róz˙nymi grupami dziewcząt wewnątrz populacji wiejskiej oraz pomiędzy mieszkankami wsi i stolicy kraju są biologicznym przejawem nierówności społecznych i wskazują z˙e polskie dziewczęta są dalekie od pełnego wykorzystania potencjału genetycznego wieku osiągania zdolności rozrodczych. Wiek ten będzie się dalej obniz˙ał wraz z poprawą warunków z˙ycia.