The Idea of Orisha (Divine Being) in Traditional Yoruba Religion

Abstract

Makalenin konusu, geleneksel Yoruba dininde Orişa fikridir. Çalışmada, akade-mik alanda tanrı ya da tanrısal varlık olarak tartışılan Orişa kimliği irdelenmiştir. Orişalar özellikleri, görevleri ve uygulamalardaki tuttukları yer bakımından ele alınmıştır. Onların iki âlemle, tanrısal âlem ve insan âlemiyle, yani Yüce Tanrı Olodumare ve insanlarla ilişkisi vardır. Orişaların kimliği de bunlarla ifadesini bulur. Ne tanrı ne de insan değildir. İkisi arasında bir varlıktır ve verilen görevi icra ederler. Orişalar, Yoruba dini uygulamalarında merkezi bir konumda yer alırlar. Yorubalar, gündelik dini yaşamlarını sürdürmede en fazla ihtiyaç duy-dukları bir, nadir de olsa birkaç Orişayı tutarlar ve ritüel yaşamlarını ona yönel-erek icra ederler. Ancak onlar Yüce Tanrı Olodumare’ye denk ve ortak olmayıp temel tapınma yönü de değillerdir. Yaratılışta Olodumare’nin görevlendirme-siyle etkin olmuşlardır. Orişaların tanrısal âlemdeki konumları Olodumare’ye secde etmek ve O’nu yüceltmektir. Aynı zamanda, alış-veriş tarzındaki ritüel-lerde Orişalar tanrısal âlemle insan âlemi arasında aracı vazifesi görürler. Birer tanrı değil, tanrısal ve kutsal varlıklardır. Orişalar mitoloji ve uygulamada, yaratılışta ve insan hayatında kutsal ve tanrısal bir plan dahilinde yer almışlardır. Mitolojide etkili ve Yoruba yaşam alanında yaygın olan Orişalar; Obatala, Eşu, Orunmila, Oduduva, Şango, Ogun ve Oşun’dur.