The Change Practices of the Fan Subculture from Mass Society to Network Society: Fenerbahçe Firms

Abstract

İnsana ait olanı aramanın bir çabası olarak değerlendirilebilecek olan kültür, bizi karşılaştırmalı bir bilgiye, bir gündelik hayat tarihine götürür. Gündelik hayat içerisinde izini sürebileceğimiz kültürel alanlardan tribün altkültürüne odaklanan bu çalışma, Dijk’ın öne sürdüğü (2018) ‘ağ toplumu teorisi’ çerçevesinde değerlendirilmiştir. Nitel araştırma yaklaşımı çerçevesinde, taraftar gruplarının bağımsız yayınları olarak değerlendirilen fanzinlerdeki metinleri odağa alarak söylem çözümlemesi gerçekleştirilmiştir. Çalışma kapsamında incelenen fanzinlerin, tribün altkültürünün kapitalist yayın anlayışından uzaklaşarak karşı-kamusal alanları oluşturduğu görülmüştür. Elde edilen bulgular ışığında, kitle toplumu ve ağ toplumu tipolojisindeki unsurlar karşılaştırılmıştır. Bu karşılaştırmada metinlerden çalışmanın kuramsal çerçevesi dikkate alınarak kodlar aracılığıyla bölümler halinde temalar oluşturularak bu temalar tartışılmış ve yorumlanmıştır. Sonuçlar, endüstriyel ve modern olarak adlandırılan futbolun daha çok piyasalaşmasıyla, taraftar gruplarını kitlesel toplum yoğunlaşmalarından ağ toplumuna taşıdığını yansıtmaktadır. Bu durum, sosyal medya örgütlenmelerinin iletişim kanallarını artırıcı bir güç oluşturmasına rağmen tribün kültürüne bütüncül zarar verdiğini ortaya koymaktadır. Metinler bağlamında yapılan değerlendirme, tribünlerdeki modernite uygulamalarının üretim, paylaşım ve sahiplenme duygularında olumsuz duygular meydana getirdiğini göstermektedir. Ayrıca, tribün aktörleri, sosyal medya çağında tribün kültürünün metalaşmasına karşı çıkarak bu altkültürün tüm unsurlarıyla birlikte devam etmesi yönünde çaba içerisinde oldukları görülmektedir.