Teoriogrowe modele bezpieczeństwa narodowego – podstawowe zagadnienia i przykłady

Abstract

<p>Artykuł jest zwięzłym wprowadzeniem w problematykę wykorzystania modeli teoriogrowych w badaniach bezpieczeństwa narodowego. Podzielono go na cztery części. W części pierwszej omówiono podstawowe zagadnienia teoretyczne, tj.: podział na analityczną i behawioralną teorię gier, pojęcie racjonalności graczy, założenie o wspólnej wiedzy graczy o ich racjonalności, pojęcie równowagi Nasha, pojęcie efektywności w sensie Pareto oraz klasyfikacje gier. W części drugiej opisano pokrótce ewolucję teoriogrowych analiz bezpieczeństwa narodowego. Zwrócono uwagę na związki między rozwojem teorii gier a potrzebami militarnymi. W części trzeciej wskazano przykładowy sposób użycia modeli teorii gier w badaniach bezpieczeństwa narodowego. Szczegółowo omówiono stosunki handlowe przyjmujące schemat interakcji dylematu więźnia. W toku analiz przybliżono ogólny model dylematu więźnia, grę wyjściową definiującą rozpatrywany problem oraz jego rozwiązania w postaci gry iterowanej oraz metagry. Całość rozważań zwieńczyło podsumowanie.<br />Analizy wskazują następujące zalety stosowania modeli teoriogrowych w badaniach bezpieczeństwa narodowego: 1) modele teoriogrowe znacznie upraszczają analizowane interakcje, przez co pozwalają wniknąć w głąb procesów, wydobywając te cechy i związki, które do tej pory umykały badaczom; 2) stosowanie modeli teorii gier nie wymaga od badaczy znajomości skomplikowanych formalizmów matematycznych; 3) modele teorii gier umożliwiają identyfikację dylematów społecznych, czyli sytuacji, w których zachodzi sprzeczność krótkoterminowego interesu jednostki z długoterminowym interesem społecznym.</p>