Abstract
The article attempts to present and evaluate the role and achievements of the Department of History and Methodology of Prehistory at the Institute of Prehistory at Adam Mickiewicz University, in terms of a reflection on theory and methodology of archaeology, developed in the framework of the Department, and pioneered by Professor Jan Żak. The first part presents an overview of the theoretical reflection and the range of issues undertaken by Professor Żak, while the second, by the employees of the Department of History and Methodology of Prehistory after Professor’s death. What all of these share is an attempt to find answers to questions about what is a “theory” in archaeology, what is its relationship with the practice of the discipline, the humanities and the intellectual world in general, as well as the role it played in the development of Polish archaeology in the past few decades.
Highlights
The article attempts to present and evaluate the role and achievements of the Department of History and Methodology of Prehistory at the Institute of Prehistory at Adam Mickiewicz University, in terms of a reflection on theory and methodology of archaeology, developed in the framework of the Department, and pioneered by Professor Jan Żak
Wspólną dla wszystkich płaszczyzną jest niesłabnące przekonanie o ważności teorii w archeologii i praktyce archeologicznej na każdym etapie jej badań oraz konieczność hołdowania rygoryzmowi metodologicznemu
Zakres problematyki podejmowanej w ramach Zakładu Historii i Metodologii Prahistorii jeszcze za życia, lecz głównie po śmierci Jana Żaka, jest zbyt obszerny, by mógł być przedmiotem systematycznego ujęcia; można jednak wydzielić w niej pewne wiodące pola badawcze
Summary
W powojennej archeologii poszukiwano nowych rozwiązań teoretycznych i metodologicznych. Kwestią podstawową dla dyscypliny zajmującej się dawną historią był sam termin, a więc: archeologia. Profesor Jan Żak opowiedział się za podejściem teoretycznym w nauce, kształtowanym przez metodologiczną szkołę poznańską – z Jerzym Kmitą i Leszkiem Nowakiem na czele. Jan Żak uczestniczył w opracowywaniu syntez dziejów Polski pod redakcją Jerzego Topolskiego – i wówczas stało się widoczne to, jak trudno archeologii nawiązać kontakt z formą dyskursu historycznego. Że szkoła ta będzie podstawą przebudowy teoretycznej, również w archeologii, oraz że dostarczy w tym zakresie podstaw metodologicznych. Profesor Żak opowiedział się właśnie za tym nurtem w najbardziej wyraźny sposób w latach 80. Jan Żak[7] wyraźnie natomiast polemizował z drugim nurtem: z teorią ewolucji biokulturowej Janusza Piontka[8]; dostrzegał jednak pozytywy adaptacji tej teorii w archeologii. Jego myśli i inspiracje były rozwijane, poszerzane czy zmieniane w ciągu ostatnich 20 lat w pracach archeologów poznańskich, warszawskich i innych
Sign-in/Register to view highlights & summary Sign-in/Register to access full text options 
Free) 
Talk to us
Join us for a 30 min session where you can share your feedback and ask us any queries you have
Schedule a call
