Tıbbi Amaçlı Kullanılan Terminalia chebula ve Terminalia citrina Bitkilerinin Kurutulmuş Meyvelerinde Antiradikal, Antibakteriyel ve Mutajenik Aktivite Analizleri

Abstract

Terminalia cinsi üyeleri Combretaceae familyasındandırlar. Cinse ait yaklaşık 250 tür bulunmaktadır. Bu türler içerisinde özellikle Terminalia chebula ve Terminalia citrina bazı hastalıkların önlenmesinde geleneksel olarak halk tıbbında kullanılmaktadır. Türkiye’de bu bitkilerin kurutulmuş meyveleri sırasıyla kara ve sarı halile olarak adlandırılmaktadır. Bu çalışmada, aktarlarda yoğun olarak satılan ve halk tarafından çeşitli amaçlarla kullanılan T. chebula ve T. citrina bitkilerine ait kurutulmuş meyvelerde bazı biyoaktif bileşen içerikleri, antioksidan kapasite, antibakteriyel ve mutajenik aktiviteler analiz edilmiştir. Toplam fenolik madde içerikleri T. citrina’da 108.3, T. chebula’da 226.3 mg GAE/g değerlerinde, toplam flavanoid madde içerikleri ise T. chebula’da 40.7, T. citrina’da 55.9 mg QE/g değerlerinde tespit edilmiştir. Antioksidan aktivite analizleri üç farklı metoda göre (ABTS (2,2'-azino-bis(3-ethylbenzothiazoline-6-sulfonic acid), DPPH (1,1-diphenyl-2-picrylhydrazyl) ve FRAP (Demir iyonu indirgeyici antioksidan güç)) yapılmıştır. Her üç metoda göre de T. chebula örneklerinin
 T. citrina örneklerine göre daha yüksek antioksidan aktiviteye sahip olduğu belirlenmiştir. T. citrina ve T. chebula’nın metanol ekstraklarının test bakterilerine karşı oldukça iyi seviyede antibakteriyel etki gösterdiği, her iki ekstrakta karşı ise en duyarlı bakterinin Bacillus subtilis subsp. spizizenii ATCC 6633 olduğu tespit edilmiştir. Kuru meyve ekstraktlarının farklı dört dozu (12.5, 25, 50 ve 100 µl/plak) mutajenite deneylerinde kullanılmıştır. TA 98 ve TA 100 suşları üzerine her iki örnek ekstraktının en yüksek dozları ile TA 100 suşu üzerinde denenen T. citrina ekstraktının 50 µl/plak dozları sitotoksik olarak tespit edilmiştir. T. chebula ve T. citrina ekstraktlarının Salmonella typhimurium TA 98 suşu üzerine etkisi her iki örneğin 50 µl/plak dozlarında çözücü kontrole göre istatistiksel olarak önemli bulunmuştur.