Tarımsal Üretim Planlaması ve Türkiye’deki Hukuki Boyutu

Abstract

Amaç: Bu çalışmanın temel amacı, Türkiye’de tarımsal üretim planlaması kapsamındaki politikalar ile bu amaçla yapılan düzenlemelerin hukuki boyutunu ortaya koymaktır. Düzenlemelerin yeni olması, uygulamaya henüz başlanmaması ve konu hakkında yapılmış yeterli düzeyde akademik çalışma bulunmaması nedeniyle özgün bir çalışma ortaya konulması amaçlanmıştır. 
 Tasarım / Metodoloji / Yaklaşım: Bu amaç dâhilinde öncelikli olarak Türkiye’deki tarımsal üretim planlama süreci ve sürecin yönetiminin incelenmesi sonrasında Türkiye’de 2023 yılında tarımsal üretim planlaması konusunda yapılan çok önemli düzenlemelerin hukuki boyutu irdelenmiştir. Söz konusu hukuki düzenlemelerin etkileri ile olumlu ve olumsuz yanları açıklanmaya çalışılmıştır. 
 Bulgular: 5488 sayılı Tarım Kanunu’nda yapılan değişiklikle tarımsal üretim planlaması ile ilgili yeni bir düzenleme getirilmiştir. Daha sonra çıkarılan Yönetmelikle planlama sürecinde teşvik edici yaklaşım yerine, yaptırım temelli yaklaşımın benimsendiği görülmektedir. Bu yaklaşımın sonucunda zaten zoraki bir halde kırsal alanda yaşamaya çalışan ve faaliyetlerine devam eden üreticilerin daha fazla yaptırıma maruz kalacağı ve üretimden ayrılabileceği öngörülmektedir.
 Tarımsal üretim planlaması, tarım sektöründeki çeşitli paydaşların işbirliğini gerektiren kapsamlı bir süreçtir. Ancak yapılan düzenlemelerle tarım sektörünün dinamiklerini ve paydaşların görüşlerini eşit bir şekilde yansıtan bir model tasarlanacağına, dar kapsamlı ve sadece kamu otoritesinin var olduğu bir modelin getirildiği düşünülmektedir. Sonuç olarak, tarımsal üretim planlaması üreticileri destekleyici katılımcı bir yaklaşımla tasarlanmalı, eğitim ve bilgilendirme ile desteklenmeli, uyumlu politikalarla şekillendirilmeli ve uzun vadeli sürdürülebilirlik ilkesini benimsemelidir. 
 Özgünlük/Değer: Literatürde, Türkiye'de tarımsal üretim planlaması ile hukuki boyutunu ele alan çalışma oldukça sınırlıdır. Ayrıca yakın zamanda yapılan yasal düzenlemeler nedeniyle karşılasılabilecek olumsuz koşulların etkileri hakkında politika yapıcılara öneriler sunması ile diğer çalışmalardan farklılık göstermektedir. Sonuç olarak çalışma ile bu alandaki boşluk doldurularak literatüre katkı sağlanacaktır.