Tarihsel Bir Perspektiften Türk-Yunan İlişkileri Üzerinde Üçüncü Aktörlerin Etkisi

Abstract

Bu çalışma, Türk-Yunan ilişkileri üzerinde üçüncü aktörlerin etkisini tarihsel bir perspektiften değerlendirmeyi amaçlamaktadır. Süreç takibi yönteminden yararlanılarak; Yunanistan’ın bağımsızlığı, Kurtuluş Savaşı, iki dünya savaşı arası dönem ve İkinci Dünya Savaşı süreçleri incelenmektedir. Bu kısımlarda sunulan tartışmalarla, 1821 Mora Ayaklanması’ndan İkinci Dünya Savaşı’na kadar uzanan bir zaman diliminde iki ülkenin dış politikasını ortak bir şekilde etkileyen olaylara ilişkin kapsamlı bir bakış açısının sunulması amaçlanmakladır. İncelenen dört farklı dönemdeki özgül uluslararası siyasi dinamikler göz önüne alınarak, Türk-Yunan ilişkilerinde üçüncü aktörlerin etkisi ve bu etkinin mahiyeti esas inceleme konusudur. Bu husus değerlendirilirken, yöntemsel ve kavramsal bir açıdan “etki” kavramı interaktif bir ilişki biçimi olarak tanımlanmaktadır. Bu husus şu anlama gelmektedir: üçüncü aktörlerin Türk-Yunan ilişkilerine etki etmesi kadar, Türkiye ve Yunanistan da birbirleriyle olan ilişkilerinde dönemsel olarak üçüncü aktörlerle temas kurmaya çalışmışlar ve bu temaslar, ilişkiler üzerinde kaçınılmaz olarak yansımalara neden olmuştur. Üçüncü aktörlerin Türk-Yunan ilişkilerine bazen destek bazen baskı unsuru olarak müdahil oldukları tespiti ışığında bu çalışma şu sonuçlara ulaşmıştır: uluslararası sistemde revizyonist bir hareketlenme meydana geldiğinde ve üçüncü aktörlerden ortak tehdit hissedildiğinde, Türkiye ve Yunanistan iş birliği geliştirme yönünde bir eğilim ortaya koymaktadır. Uluslararası sistem istikrarlı bir görüntü arz ettiğinde ve ortak tehdit algısı zayıfladığında ise Türk-Yunan ilişkileri rekabet odaklı bir mahiyet kazanmakta ve bu sefer iki ülke bizzat üçüncü aktörlere yönelerek, birbirleriyle olan etkileşimlerinde destek elde etmeye çalışmaktadır.