Tanıklarıyla Tarama Sözlüğü’nde Yer Alan Eş Gösterenli Sözcüklere Dair Notlar

Abstract

Tanıklarıyla Tarama Sözlüğü, Batı Türkçesinin söz varlığı açısından kıymetli görülen iki yüzü aşkın eserin taranmasına dayanan bir çalışmanın ürünüdür. Eski Anadolu Türkçesinden Osmanlı Türkçesinin son dönemlerine kadar uzanan bir metin havuzunu içerir. Standart dilde kullanım dışı kalmasına karşın ağızlarda yaşayan çok sayıda sözcüğü Tarama Sözlüğü’nde de bulmak mümkündür. Ancak Türkçenin söz varlığı açısından bu denli değerli bir eser olan Tarama Sözlüğü’nde birtakım sözlük bilimsel hatalar veya eksikler de mevcuttur. Bunların içinde madde başı oluşturma sorunları bizim üzerine eğildiğimiz kısımdır. Tarama Sözlüğü’nde madde başı oluşturma bahsi altında okuma yanlışları, çekimli yapıların madde başı yapılması gibi sorunların yanında eş gösterenli / eş adlı olarak maddelenmesi gerekliliğine karşın tek madde altında değerlendirilen maddeler sorunu da söz konusudur. Bu sözcüklerin yazılışları ve sesletimleri aynı olmasına rağmen anlamları ve kökenleri farklıdır, yani gösterenleri aynı olmasına rağmen gösterilenleri başkadır. Söz konusu niteliklere sahip olan on sözcük tespit edilmiştir. Tek madde altına toplanan bu sözcüklerin eş gösterenli oldukları, ayrı maddeler altında ele alınmaları gerektiği etimolojik açıklamalarla ortaya konulmuştur.