Tajemnica adwokacka adwokata kościelnego w prawie polskim. Zakres ochrony i skutki jej naruszenia

Abstract

Termin „tajemnica adwokacka” nie jest terminem precyzyjnie definiowanym ani w prawie polskim, ani w prawie kanonicznym, choć nie ulega wątpliwości, że w obu tych porządkach prawnych tajemnica ta jest regulowana formalnie i podlega ochronie. Zarówno w prawie polskim, jak i w prawie kanonicznym, tajemnica adwokacka chroniona jest określonymi zakazami/ograniczeniami dowodowymi i w obu też ochrona ta przewiduje odpowiedzialność depozytariusza tajemnicy za jej naruszenie. Także aksjologia omawianej tajemnicy w każdym z wymienionych porządków prawnych co do istoty jest podobna: w każdym z nich chodzi o realizację prawa do rzetelnego i sprawiedliwego procesu, prawa do obrony oraz prawa do ochrony prywatności, w tym swobody komunikowania się.
 To, iż zapewnienie ochrony tajemnicy adwokackiej jest przedmiotem troski zarówno prawodawcy państwowego jak i kościelnego, jest zauważalne niejako primo facie. Mniej oczywiste jest już jednak to, czy tajemnice te „dostrzegają się” wzajemnie i czy są chronione w sposób symetryczny w obu wymienionych porządkach prawnych? Czy osoby pełniące funkcje adwokatów w porządku prawa kanonicznego mogą w sprawach toczących się według prawa polskiego powoływać się na tajemnicę zawodową i czy tego rodzaju odwołanie wywołuje skutki prawne na gruncie prawa świeckiego? Czy obciążający adwokata kościelnego, podobnie jak i adwokata świeckiego, obowiązek zachowania w tajemnicy oraz zabezpieczenia przed ujawnieniem lub niepożądanym wykorzystaniem wszystkiego, o czym dowiedział się w związku z wykonywaniem obowiązków zawodowych, jest respektowane przez prawodawcę świeckiego i odwrotnie? Czy ujawnienie przez adwokata kościelnego informacji uzyskanych w związku z pomocą prawną udzielaną stronie w postępowaniu przed trybunałem kościelnym, skutkuje jego odpowiedzialnością karną określoną w art. 266 k.k.? Niniejszy artykuł poprzez analizę prawnoporównawczą odnośnych przepisów prawa kanonicznego, a także regulacji obowiązujących w prawie polskim, stanowi próbę odpowiedzi na te pytania.