Sznur w heraldyce królowej wdowy Marii Kazimiery d’Arquien Sobieskiej

Abstract

Praca, o tematyce heraldyczno-genealogicznej, dotyczy pomijanego w dotychczasowych badaniach elementu w herbie królowej wdowy Marii Kazimiery d’Arquien Sobieskiej, jakim był sznur. W pierwszej części omówione zostały tradycje jego stosowalności sięgające XV w. i kręgu dworu książąt bretońskich. Ukazano także zadomowienie się owej tradycji w heraldyce dynastii kapetyńskiej i jej dwóch gałęzi: Walezjuszy i Burbonów. Przedstawiono proces, wedle którego sznur od osobistego emblematu związanego z domem panującym w Bretanii przekształcił się w element symbolizujący wdowieństwo królowych Francji. Następnie w XVII w. wszedł on do symboliki wdów ze sfery arystokratycznej. Podano tu argumenty heraldyki eksponowanej na pieczęciach, medalach, grafice portretowej i przedmiotach codziennego użytku, m.in. książkach. W drugiej części zastanowiono się nad przyczynami dołączenia przez królową Marię Kazimierę d’Arquien Sobieską symbolu sznura. Uznano jej działanie za świadomą kreację, zmierzającą do wywyższenia swego majestatu po 1696 r. i podkreślenia relacji z domem panującym we Francji.