Surgical and Interventional Applications in The Time of The Prophet

Abstract

Cerrahi, insan bedenindeki hastalıklar ve yaraları, bu hastalıkların türlerini ifade eden, hastalıklı organları ilâç tedavisi veya kesip çıkarmak suretiyle iyileştiren, bu yolda her türlü ilâç, alet ve edevatla ilgili bilgiyi içeren ilimdir. Cerrahi hastalıkların başlangıcı çok eskilere dayanmaktadır. İnsanlar yaralarını tedavi etmek ve kanamaları durdurmak için müdahalede bulunmuştur. Mezopotamyalılara ve Mısırlılara ait belgelerde bu işlemlere dair çokça kayıt bulunmaktadır. Bu kayıtlar cerrahi tarihinin çok eskiye dayandığını göstermektedir. Hz. Peygamber döneminde öne çıkan cerrahi girişimler: hacamat, dağlama, yara tedavileri, diş tedavileri, bazı küçük urların çıkarılması, kadın ve erkek sünneti gibi konuları içermektedir. Kaynaklarda bu girişimlerin adından sıkça söz edilmekle beraber yapılış şekilleri ve kullanılan aletlerle ilgili ayrıntılar fazla bulunmamaktadır. Bu müdahaleleri yapan uzman kişilerin bulunduğu ve toplumda bu işlemlerin yaygın olduğu görülmektedir. Hacamat yöntemiyle tedavi, Resulullah döneminde sık sık uygulanmış, onun bizzat kendisinin hacamat yaptırması ve ashabına tavsiye etmesiyle çok itibar edilen bir tedavi olmuştur. Resûlullah her hastalandığında kan aldırmaktaydı. Bir defasında Mekke’ye gitmiş ve ihrama girmiş iken hastalanmış ve hemen hacamat yaptırmıştır. Genellikle boynuz ve tıraş bıçağı kullanılarak yapılan hacamatın, boyundan şah damarının yakınından, iki kürek kemiği arasından, başın ortası ve arkası ve omuzdan uygulandığı görülmektedir. Dağlama baş ağrısı, ağız ve diş şikayetleri, burun, kulak ve göz hastalıkları, sara ve felç gibi birçok hastalıkta başvurulan cerrahi işlem olmuştur. Kızgın demir, en sık kullanılan dağlama aletidir. İslam’ın başlangıç döneminde savaşlardan dolayı en çok karşılaşılan sağlık sorunu yaralanmalardır. Kadınlar savaşa iştirak ediyor, bu sırada meydana gelen yaraların bakımını ve tedavisini üstleniyorlardı. Dolayısıyla yara tedavi ve bakımlarında ağırlıklı olarak kadınlar rol almaktaydılar. Bir başka önemli girişimsel işlem, sünnet ameliyesidir. Erkek ve kız çocuklarına yapılan sünnet, ağrılı ve kanamalı işlem olmasından dolayı uzmanlık gerektirmektedir.