Sultan II. Mahmud Döneminde Safranbolu’da Muhtarlık Teşkilatının Kurulması / Establishing of Mukhtar Organization in Safranbolu in the Period of Sultan Mahmud II

Selma Turhan Sarıköse

doi:10.7596/taksad.v6i3.769

Abstract

<pre>Abstract</pre>Sultan Mahmud II period is known as the period of reforms in Ottoman history. In spite of the important political problems in inside and outside that have taken place, important arrangements have been made in the structure of the state in this period. The central organization, army, education and provincial administration have been reorganized. As the tımar administration was abolished in the provincial administration in this period. The change of the provincial system towards the provincial system and the establishment of the mukhtar administration became effective. With the removal of the province organization, mukhtars were assigned instead of the imams who were unable to fulfill their obligatory mandate to increase the immigration to Istanbul. After the establishment of the mukhtar organization in the province first in Kastamonu province. Safranbolu is one of the first residential areas where the mukhtar organization was established. Safranbolu was located within the borders of Kastamonu province during this period. In this study, the establishment of the mukhtar organization in the center of Safranbolu and it’s surroundings the first elected mukhtars were evaluated within the archive documents.ÖzSultan II. Mahmud dönemi Osmanlı tarihinde reformlar dönemi olarak bilinmektedir. Yaşanan önemli iç ve dış siyasi sorunlara rağmen bu dönemde devletin teşkilat yapısında önemli düzenlemeler yapılmıştır. Merkez teşkilatı, ordu, eğitim ve taşra idaresi yeniden organize edilmiştir. Taşra idaresinde bu dönemde tımar teşkilatı kaldırıldığı gibi eyalet sisteminin vilayet sistemine doğru değişimi ve muhtarlık idaresinin kurulması taşrada yeniden düzenin sağlanmasında etkili olmuştur. Tımar teşkilatının kaldırılması ile İstanbul’a göçün artması idari düzenlemeyi zorunlu kılmış, görevini yerine getiremeyen imamlar yerine muhtarlar görevlendirilmiştir. İstanbul’dan sonra muhtarlık teşkilatı taşrada ilk önce Kastamonu vilayetinde kurulmuştur. Safranbolu bu dönemde Kastamonu vilayet sınırları içinde olup, muhtarlık teşkilatının kurulduğu ilk yerleşim yerlerinden biridir. Bu araştırmada Safranbolu’da muhtarlık teşkilatının kurulması ve seçilen ilk muhtarlar arşiv belgeleri çerçevesinde değerlendirilmiştir.<pre style="margin: 6pt 0cm; text-align: justify; line-height: 140%; background-image: initial; background-position: initial; background-size: initial; background-repeat: initial; background-attachment: initial; background-origin: initial; background-clip: initial;">Sultan Mahmud II period is known as the period of reforms in Ottoman history. In spite of the important political problems inside and outside that have taken place, important arrangements have been made in the structure of the state in this period. The central organization, army, education and provincial administration have been reorganized. As the tımar administration was abolished in the provincial administration in this period. The change of the provincial system towards the provincial system and the establishment of the mukhtar administration became effective. With the removal of the province organization, mukhtars were assigned instead of the imams who were unable to fulfill their obligatory mandate to increase the immigration to Istanbul. After the establishment of the mukhtar organization in the province first in Kastamonu province. Safranbolu is one of the first residential areas where the mukhtar organization was established. Safranbolu was located within the borders of Kastamonu province during this period. In this study, the establishment of the mukhtar organization in the center of Safranbolu and it’s surroundings the first elected mukhtars were evaluated within the archive documents.</pre>

Highlights

Sultan Mahmud II period is known as the period of reforms
important arrangements have been made in the structure of the state
As the tımar administration was abolished in the provincial administration in this period

Summary

Ali bin Mustafa

Bu belgeden Safranbolu merkezdeki bütün Müslüman mahallelerinde muhtar-ı evvel ve sanȋ şeklinde muhtarların seçildiği anlaşılmaktadır. Ancak Zimmiyȃn-ı Kıran ve Zimmiyȃn-ı Bolat gibi gayr-i Müslim mahallelerinde muhtar-ı evvel ve muhtar-ı sanȋ şeklinde seçimlerin yapılmadığı görülmektedir. Büyük olasılıkla gayr-i Müslim mahallelerinde eskiden olduğu gibi cemaatlerin kocabaş ve diğer cemaat liderleri tarafından idaresi sistemi devam ettirilmiştir. Daha sonraki yıllarda Safranbolu’da muhtar- evvel ve muhtar-ı sanȋ şeklinde muhtarlar görevlendirilmiştir. Muhtarlar mahalleleri ile ilgili; veraset, alacakverecek, boşanma, nafaka, vesayet, rüştü ispat ve mehir gibi bütün önemli olaylarda şahitlik yapmışlardır. Şer’iye sicillerindeki dava kayıtlarında birçok davada mahalle muhtarlarının isimleri bu sebeple kayıtlara geçmiştir. Aşağıdaki tabloda Safranbolu Şer’iye Sicillerinde bazı dava kayıtlarında isimleri geçen muhtarların isimleri verilmiştir. Tablo 2: Safranbolu Şer’iye Sicillerinde isimleri tespit edilen Safranbolu’nun bazı mahalle muhtarlarının isimleri

Gümbe oğlu Molla Hüseyin bin Ahmed

Zora Divanı Sancakdar

Ali Ağa ibn Ahmed

Zühtü Ağa ibn Mustafa