Status of Teaching Profession from the Perspective of the Teachers

Abstract

Problem Durumu: Meslek kavrami toplum icinde unvan kazanmamizi saglama ve toplumdaki onemine bagli olarak statuyu belirlemenin yani sira, bireylerin psikolojik doyumunu ve dolayisiyla yasam kalitesini etkilemektedir. Ogretmenlik meslegi, toplumsal gelismede onemi olan, alaninda teknik bilgi ve beceri, ozel uzmanlik isteyen, akademik donanim ve mesleki etkililik gerektiren profesyonel statude bir meslektir. Bir meslege iliskin toplumsal statu duzeyi ne kadar yuksekse o meslege iliskin prestij algisi o kadar yuksek olabilir. Meslege iliskin prestij algisi, kisilerin mesleklerine iliskin tutum ve davranislarinin sekillenmesinde onemli bir rol oynar. Bir meslegin statu derecesinin yuksek olusu, o meslek isgorenlerinin mesleklerine bakis acisini degistirebilmekte yukledikleri anlam olcusunde mesleki doyumlarini ve meslege bagliliklarini artirabilmektedir. Ogretmenlik mesleginin ulkenin sosyal, kulturel ve teknolojik gelismisligi ile de ilgisi oldugu dusunuldugunde ogretmenlerin statusu ve calisma kosullari ne kadar yukseltilirse, ulkenin gelismislik duzeyinin de o kadar yukselecegi soylenebilir. Bu yuzden egitimde kalite arayislarinda toplumsal yapida ogretmene gereken degerin verilmesi, statusunun yukseltilmesi icin ogretmenlik mesleginin statusunu etkileyen etmenler ve statuyu arttirmak icin yapilabileceklerin ogretmenlerin bakis acisiyla irdelenmesi onem tasimaktadir. Arastirmanin Amaci: Bu arastirmada ogretmenlik mesleginin statusunu etkileyen etmenleri ve meslegin statusunu arttirmak icin yapilabilecekleri ogretmenlerin bakis acisiyla ortaya koymak hedeflenmistir. Bu sekilde ogretmen gozuyle ogretmenlik mesleginin statusunu etkileyen etmenleri ortaya koyarak, statuyu arttirmak konusunda yapilabileceklere iliskin fikir vermek ve daha etkili ve verimli egitim politikalarinin uretilmesine katki saglamak hedeflenmektedir. Arastirmanin Yontemi: Arastirmada davranis ve inanclara iliskin derinlemesine bilgi saglayan nitel arastirma yontemi kullanilmistir. Olgu bilim deseninde tasarlanan arastirmada calisma grubu degisik goruslere yer verebilmek icin maksimum cesitlilik orneklemesi temel alinarak secilmistir. Bu dogrultuda Trabzon ili merkez dahil 18 ilceden ilkokul, ortaokul ve lise duzeyinde gorev yapan gonullu, rastgele secilmis birer ogretmen olmak uzere toplam 54 ogretmen arastirmaya katilmistir. Calisma grubunun seciminde oncelikle her ilcede ilkokul, ortaokul, lise duzeyinde rastgele secilen birer okul mudurune, onlar araciligi ile her okuldan bir tane gonullu ogretmene ulasilmistir. Arastirmanin verileri 11 ogretmenle pilot uygulamasi gerceklestirilen, demografik bilgileri de iceren yari yapilandirilmis gorusme formu ile toplanmistir. Arastirma sonucunda elde edilen veriler icerik analizi yontemiyle analiz edilmistir. Bu surecte ilk adim olarak veriler kodlanmis, daha sonra birbiriyle iliskili kodlar bir araya getirilerek temalar olusturulmus, sonra da bu temalar aciklanmaya calisilmistir. Arastirmada ic gecerligi saglamak icin; ogretmenlerin ogretmenlik mesleginin statusune iliskin gorusleri kodlanmis ayrica dogrudan alintilarla kodlar desteklenmistir. Bulgularin anlamliligi ve butunlugu arastirmaci tarafindan surekli test edilmistir. Bulgularin tutarliligini saglamak icin temalari olusturan kavramlarin kendi aralarinda ve diger temalarla tutarliligi degerlendirilmis ve anlamli bir butun olusturup olusturmadigi test edilmistir. Dis gecerligi saglamak icin; arastirma surecinin detaylari aciklanmistir. Alaninda uzman bir kisiden, arastirma deseninin belirlenmesinden, toplanan verilerin analizine ve sonuclarin yazimina kadar olan surecleri elestirel bir gozle degerlendirmesi ve arastirmaciya donut vermesi istenmistir. Ayrica guvenirligi saglamak adina katilimcilara dair demografik ozellikler tablo halinde sunulmustur. Arastirmada temalarin dogru siniflandirildigindan emin olmak icin literaturden ve 1 uzman gorusunden yararlanilmistir. Uzman gorusunden elde edilen sonuc ile arastirmacinin olusturdugu tema ve altinda yer alan maddeler karsilastirilmistir. Arastirmanin guvenirligi (Guvenirlik=gorus birligi/gorus birligi + gorus ayriligi) buyuklugu ve araligi da dikkate alinmak kosuluyla, uzman ve arastirmaci degerlendirmeleri x100 kullanilarak hesaplanmistir. Uzman gorus incelemesi sonucunda, ogretmenlik mesleginin statusunu etkileyen etmenler alt probleminde 5 madde, ogretmenlik mesleginin statusunun arttirilmasi icin yapilabilecekler alt probleminde ise 4 madde farkli cikmis, bu arastirmaya ozgu olarak gerceklestirilen guvenirlik calismasinda sirasiyla, %85 ve %88 oraninda bir uzlasma (guvenirlik) saglanmistir. Bulgularin sunumunda temalari guclendirmek adina katilimcilarin ozgun ifadelerine de yer verilmistir.