Sprawiedliwość i odpowiedzialność w edukacji globalnej (w narracjach przedstawicieli organizacji pozarządowych)

Abstract

Celem artykułu jest analiza kategorii sprawiedliwości i odpowiedzialności w narracjach osób z sektora pozarządowego zajmujących się edukacją globalną w Polsce. Obie kategorie traktowane są w tekście jako konstrukty społeczno-kulturowe, będące zarówno rezultatem praktyki społecznej, jak i przyczyniające się do jej przekształcania. Zastosowana metoda badawcza to jakościowa analiza treści 12 indywidualnych wywiadów pogłębionych, uzupełniona o analizę konkordancji. Ramę teoretyczną analizy stanowiła krytyczna edukacja globalna i podejście dyskursywne. Analiza umożliwiła odsłonięcie dominujących reprezentacji sprawiedliwości i odpowiedzialności oraz ich potencjalnych konsekwencji. Odpowiedzialność w wywiadach wiąże się z wolnym wyborem, autonomią jednostki i realną możliwością wpływania na świat. Przypisywana jest mieszkankom i mieszkańcom globalnej Północy. Jest to odpowiedzialność za, a nie wobec Innego, który jest jedynie obiektem działań. Dominujące reprezentacje sprawiedliwości i niesprawiedliwości także konstytuują ludzi z globalnej Północy jako niewinne podmioty działania, od których zależą losy globalnego Południa. Alternatywne reprezentacje wybrzmiewają znacznie słabiej.