Sposób żywienia nastoletnich pacjentów chorych na wrzodziejące zapalenie jelita grubego, chorobę Leśniowskiego–Crohna i celiakię a morfologia krwi

Abstract

Wstęp: Pacjenci z przewlekłymi chorobami jelit często cierpią na niedobory składników pokarmowych.Celem pracy było wskazanie różnic w sposobie żywienia, podaży składników odżywczych i pokarmowych oraz wykazanie konieczności suplementacji w grupie nastolatków.Materiały i metody: Grupę badaną stanowiło 26 osób: 8 z wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego (WZJG), 8 z chorobą Leśniowskiego–Crohna (CD) oraz 10 z celiakią. Były to grupy o równym udziale obu płci. Wiek pacjentów wynosił odpowiednio 15,57 ±2,50, 15,75 ±1,75 oraz 14,8 ±1,99 lat.Sposób żywienia oceniono na podstawie wywiadu o spożyciu z ostatnich 24 godz., wprowadzonego do programu dietetycznego Dieta 5d rekomendowanego przez Instytut Żywności i Żywienia. Uzyskane wyniki porównano z aktualnymi normami żywienia. W ocenie różnic stanu odżywienia wykorzystano pomiar masy ciała i wzrostu oraz morfologię krwi. Dane poddano analizie statystycznej przy użyciu programu Statistica 12, wykorzystując test T dla prób niezależnych względem grup.Wyniki: Spożycie energii we wszystkich analizowanych grupach jest niewystarczające. Grupa pacjentów chorujących na celiakię spożywała najmniej kalorii. Najwięcej różnic statystycznie istotnych wykazano pomiędzy celiakią a WZJG. Odnosiły się one do niższego spożycia białka ogółem oraz wszystkich aminokwasów z wyjątkiem lizyny. W tej samej grupie wykazano istotnie niższe spożycie witamin E, C, pirydoksyny, tiaminy i kwasu foliowego, a także prawie wszystkich składników mineralnych. Dodatkowo stwierdzono niższe spożycie niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych oraz skrobi i błonnika pokarmowego u pacjentów z celiakią względem CD i WZJG. Najmniej różnic istotnie statystycznych występowało między chorymi na CD i WZJG. Spożycie wapnia we wszystkich badanych grupach było niewystarczające, aby pokryć dzienne zapotrzebowanie. Analiza statystyczna wyników morfologii krwi wykazała istotną różnicę w ilości monocytów u pacjentów z chorobą Crohna i wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego. Pomiędzy chorymi na CD i celiakię różnica istotnie statystyczna dotyczyła RDW-CV, natomiast pomiędzy pacjentami z WZJG a celiakią różnica dotyczyła wartości erytrocytów, hematokrytu i MCV.Wnioski: Na podstawie oceny sposobu żywienia i morfologii należy stwierdzić, że wszystkie badane grupy narażone są na niedożywienie. Kaloryczność diety chorych na celiakię można zwiększyć przez dodanie skrobi ze źródeł bezglutenowych. We wszystkich grupach należy włączyć suplementację wapniem i witaminą D na takim samym poziomie. Dodatkowo ze względu na brak pełnego pokrycia zapotrzebowania wraz z dietą należy rozważyć suplementację potasu, magnezu i folianów szczególnie w grupie celiakii i CD. W celiakii suplementacja powinna dotyczyć także witaminy E, cynku, żelaza oraz jodu. Podaż błonnika w celiakii może być niewystarczająca. Obniżenie ilości erytrocytów ihematokrytu może sugerować występowanie WZJG. Niższe wartości płytek krwi, a w szczególności RDW-CV (%), może zwiększać prawdopodobieństwo występowania celiakii, natomiast wzrost monocytów może być charakterystyczny dla CD.