Społeczna szkodliwość czynu jako klauzula generalna w prawie karnym

Magdalena Budyn-Kulik,Marek Kulik

doi:10.17951/g.2016.63.2.261

Abstract

<p>Prawo karne jest gałęzią prawa, w której generalne klauzule odsyłające są z samej swej natury podejrzane. Są one jednak na jego gruncie stosowane nie tylko wówczas, kiedy ustawa staje się nieadekwatna do zmieniających się stosunków politycznych, społecznych czy ekonomicznych. Ich celem jest zapewnienie luzu decyzyjnego i korekty zbyt niekiedy sztywnych przepisów. Jedną z nielicznych znanych w prawie karnym klauzul generalnych jest klauzula społecznej szkodliwości czynu. Pojęcie to pojawiło się w k.k. z 1997 r. Nie ma definicji legalnej, lecz należy do ustawowej definicji przestępstwa. Przepis art. 115 § 2 k.k. stanowi, że na jej poziom wpływają zarówno elementy obiektywne, jak i subiektywne. Społeczna szkodliwość pełni różne role: jest zasadą prawa karnego, podstawą odpowiedzialności (znamieniem przestępstwa) i zasadą wymiaru kary. Przy jej ocenie należy brać pod uwagę różne elementy, które często pełnią odmienne role w prawie karnym (motywacja, zamiar, reguły bezpieczeństwa). To czyni ją uniwersalnym narzędziem prawa karnego.</p>

Highlights

Prawo karne jest gałęzią prawa, w której generalne klauzule odsyłające są z samej swej natury podejrzane
Gwarancyjne nachylenie jest mniejsze niż w wypadku winy, jednak jest to usprawiedliwione, gdyż w wypadku przypisania odpowiedzialności za przestępstwo trzeba ustalić i winę, i stopień społecznej szkodliwości, cała odpowiedzialność jest w ramach zasady nullum crimen, a ustawodawca precyzuje, jakie elementy bierze się pod uwagę przy ocenie stopnia społecznej szkodliwości
Być może da się bronić takiego stanowiska, lecz wydaje się, że znacznie bardziej adekwatne będzie takie postawienie sprawy, że sam adresat zakazu jest po prostu nim związany, a klauzula społecznej szkodliwości decyduje tylko, czy złamanie zakazu jest w danym wypadku karygodne

Summary

Introduction

Prawo karne jest gałęzią prawa, w której generalne klauzule odsyłające są z samej swej natury podejrzane. 15 Wydaje się, że stwierdzenie to nie dotyczy społecznej szkodliwości. Gdyż obie działają gwarancyjnie, niezależnie od tego, że stwierdzenie znacznego stopnia winy czy społecznej szkodliwości jest dla sprawcy niekorzystne.

Results

Conclusion