Sosyal İlişkiler Ölçeği’nin Geliştirilmesi ve Psikometrik Özellikleri

Abstract

Bu araştırma, bireyin sosyal ilişkilerinin kapsamını ve yakınlığını bütüncül olarak değerlendirmeye yönelik geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı geliştirmeyi amaçlamaktadır. Kişilerarası ilişkiler ya da sosyal ilişkiler alanyazınında yoğun olarak ilişki tarzlarına ve unsurlarına odaklanan çalışmaların öne çıktığı görülmektedir. Sosyal ilişkilerin ölçümünde ise aile, arkadaşlık, okul ilişkileri gibi özel ve dar alanlara odaklı ölçek çalışmaları dikkat çekmektedir. Dolayısıyla sosyal ilişkilerin kapsamının ve yakınlığının tüm kişisel ve sosyal ilişki alanlarını içerecek bütüncül bir modelle değerlendirilmesine yönelik bir ölçek çalışmasının alanyazına önemli bir katkı sağlayacağı düşünülmüştür. Buna göre araştırma bir ölçek geliştirme çalışması olarak tasarlanmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu 973 üniversite öğrencisi ve 1158 25-29 yaş arası genç oluşturmuştur. Ölçeğin yapısal özelliklerini değerlendirmek üzere açımlayıcı (AFA) ve doğrulayıcı faktör analizi (DFA) yapılmıştır. AFA sonuçları, sosyal ilişkilerin; aile, akraba/komşu ve arkadaş ilişkileri olmak üzere üç temel boyutta değerlendirilebileceğini göstermektedir. DFA sonuçları ise üç faktörlü yapının hem üniversite öğrencileri grubu için [x 2 /sd=5.02; RMSEA=.06; GFI=.97; CFI=.95; NFI=.94], hem de 25-29 yaş grubundaki gençler için [x 2 /sd=5.09; RMSEA=.06; GFI=.98; CFI=.97; NFI=.96] kabul edilebilir bir model uyumu gösterdiğini ortaya koymaktadır. İç tutarlılık katsayıları ölçeğin tümü için .79, alt boyutlar için sırası ile .73, .74 ve .67 bulunmuştur.