Son Dönem Böbrek Yetmezliği Hastalarında Hiperfosfatemi, Tedavisi ve Sorunlar

Abstract

Son dönem böbrek yetmezliği hastalarında yüksek serum fosfor düzeyleri (hiperfosfatemi), kronik böbrek hastalığı-mineral kemik hastalığının ortaya çıkması ve ilerlemesi, kardiyovasküler hastalık ve mortalite riskinde artış ve ciddi komplikasyonlarla ilişkilidir. Tüm bu nedenlerden dolayı kronik böbrek yetmezliği olanlarda hiperfosfateminin takip ve tedavisi oldukça önemlidir. Tüm hemodiyaliz tedavi kılavuzları da hastaların serum fosfor seviyelerinin kontrol edilmesini önermektedir. Fakat uygun hemodiyaliz tedavisi ve diyet kısıtlamalarına rağmen çoğu hastada, hiperfosfateminin kontrolü için oral fosfat bağlayıcı ilaçların kullanılması gerekmektedir. Yapılan birçok çalışmada, tüm bu yaklaşımlar uygulansa dahi, hastaların fosfor seviyelerinin yine de kılavuzlarda önerilen aralıklarda olmadığı gösterilmiştir. Genel olarak bunun başlıca sebeplerinin hastaların fosfat bağlayıcı ilaçlara hap sayı fazlalığı ve yan etkiler gibi nedenlerden dolayı kötü uyumun olduğu bildirilmektedir. Fosfat bağlayıcı ilaç seçilirken hastanın klinik ve laboratuvar değerlendirmesine göre bireysel bir yaklaşım uygulanmalı, hastanın takiplerinde tedaviye uyum, etkinlik ve yan etkiler yönünden dikkatli olunmalıdır. Fosfat bağlayıcı ilaçlara hasta uyumunu artırmak amacıyla hastaların bilgilendirilmesi, hap sayısının ve yan etkilerinin azaltılması, toz-sıvı gibi farklı ilaç formları ile tadı daha iyi olan ilaçların tercih edilmesi faydalı olabilir. Bu derlemede, konuyla ilgili yapılmış çalışmalara dayanarak son dönem böbrek yetmezliği hastalarında hiperfosfatemi, hiperfosfateminin tedavisi, oral fosfat bağlayıcı ilaçlar ve fosfat bağlayıcı ilaçlara uyum ile ilgili bilgiler tartışılmıştır.