Social State Expenditures in the Covid-19 Period: A National Model Proposal

Abstract

2007 Küresel Krizi ve sonrasında Covid-19 döneminde devletlerin harcamalarının ve dolayısıyla ekonomide rolünün arttığı görülmüştür. Maliye politikası araçlarına ve özellikle sosyal devlet harcamalarını oluşturan harcama kalemlerine ekonomideki dengesizliklerin ve istikrarsızlıkların giderilmesinde son dönemde daha yoğun olarak başvurulmuştur. Küresel kriz döneminde ve çalışmanın kapsamını oluşturan Covid-19 döneminde talep ve arzı etkileyen olumsuzlukların aşılması için devletler sosyal devlet harcamalarını artırarak ekonomiye müdahale etmişlerdir. Sosyal devlet harcamalarının artırılması ekonomide talep yetersizliği ve arz tıkanıklığı sorunlarının çözümünde etkili olmuştur. Covid-19 dönemi ve diğer dönemlerde ekonomide yaşanılan istikrarsızlık sorunları devletlerin düzenleyici ve destekleyici gücünün sürekli bir şekilde olması gerektiğini göstermektedir. Bu büyümenin ve istihdamın sürekliliği için gereklidir. Devletler sosyal devlet harcamaları vasıtasıyla ekonomide tüketici ve üreticiyi destekleyici harcamalar yapmalıdır. Bu çalışmada Covid-19 dönemini oluşturan 2020-2021 yıllarında yapılan sosyal devlet harcamaları diğer yıllar göz önünde tutularak ve Covid-19’un etkili olduğu bazı ülkeler bazında incelenmiştir. Bu dönemde sosyal devlet harcaması olarak; sosyal koruma harcamaları, işsizlik sigortası, kısa çalışma uygulamaları, ihtiyaç sahiplerine yapılan sosyal yardım harcamaları, sağlık harcamaları, evrensel temel gelir, vatandaşlık geliri (maaşı) uygulamaları gibi harcamaların değişik ülkelerce uygulamaya koyulduğu görülmüştür. Çalışmada, sosyal devlet harcamaları kapsamında, her ülke için sürdürülebilir büyüme ve istihdamı sağlayacak her durumda uygulanabilir millî bir model önerisi yapılmıştır.