Sünnet-Vahiy Bağlamında Namazın Kılınışı Hakkındaki Görüşlerin Değerlendirilmesi

Abstract

Sünnet-Vahiy Bağlamında Namazın Kılınışı Hakkındaki Görüşlerin Değerlendirilmesi •
 İslam âlimleri, Hz. Peygamber’in sünnetinin bilgi kaynakları hakkında nübüvvet ve beşer ayrımındaki bazı iltibaslara dayanan farklı görüşler dile getirmişlerdir. Bu konuda dört ayrı anlayış oluşmuştur. Sünnetin tamamının vahye dayandığı görüşüne sahip bazı âlimler ve muhaddisler peygamberlerin rüya, ilham, kalplerine doğan bilginin gayrı metlûv vahiy ya da hikmet yani Kur’an dışında bir vahiy olduğu görüşünü benimsemiştir. Cumhur Âlimler, Hz. Peygamber’in Sünnetinin bilgi kaynağı olarak Kur’an, gayrı metlûv vahiy, beşerî tecrübe, haber, duyu organları ve nazarî görüşleri kabul etmişlerdir. Geleneği şekillendirmesi açısından Sünnet, Hz. Peygamber’in beşeri tecrübeyi vahiy kontrolünde kendi içtihadıyla yeniden düzenlemesidir. Hz. Peygamber’in Sünneti, illetlerin ve şartların dönüşümünü göz önünde bulundurmak suretiyle değişimin nüvelerini barındıran esas kaynaktır. Hz. Peygamber’in sünnetle dini hayata koyduğu formun bir tür vahiy ve şartlar değişse de değiştirilemez hükümler olduğu hususundaki kanaatlerinden dolayı hadisçiler, kimi düşünce gelenekleri tarafından tenkit edilmişlerdir. Araştırmada Hz. Peygamber’in namaz kılınışında sünnetinin kaynağı hakkındaki tartışmaları ve delilleri rivayet ilmi açısından değerlendirmeyi amaçlanmıştır. Vahyin tek ürününün Kur’an olduğunu kabul eden Hariciye fırkaları namaza dair uygulamalarda delil alınan hadisleri inkâr etmeleri sünnetin kaynağının ne olduğu tartışmasını gündeme getirmiştir. Nitekim namazın nasıl kılınacağına dair öğretinin Cebrail tarafından Hz. Peygamber’e talim edildiği görüşüne karşı çıkan söz konusu fırkalar, önceki şeriatlerde de benzer ibadet uygulamasının olduğunu gerekçe göstererek Hz. Peygamber’in namazın kılınışını Cebrail’in taliminden değil, önceki şeriatlerin uygulamalarından aldığı düşüncesiyle karşı argüman geliştirmişlerdir. Cebrail’in namazın kılınışıyla ilgili farklı zamanlarda Hz. Peygamber’le iletişim kurduğu göz önünde tutulduğunda namazın Kur’an’ın indirilişine uygun olarak tedricen talim edildiği söylenebilir. 
 Anahtar Kelimeler: Hadis, Namaz, Sünnet, Vahiy, Eleştiri.