Abstract
W ostatnich dekadach XX w. i na początku XXI w. obserwuje się w skali globalnej znaczący wzrost temperatury powietrza. W odniesieniu do pozostałych elementów klimatu informacje są rozbieżne. Na przykład, relacjonowany jest wzrost opadów lub ich zmniejszanie. Brak jest praktycznie informacji, czy i w jakim stopniu zmieniają się wilgotność powietrza i prędkość wiatru. Obszary górskie są miejscami szczególnie wrażliwymi na zmiany klimatu. Dlatego też w opracowaniu tym podjęto próbę porównania sezonowych i wieloletnich zmian niektórych elementów klimatu i wskaźników klimatycznych w polskich wysokich górach (Tatry i Karkonosze) w latach 1951–2015. Stwierdzono szereg podobieństw i różnic klimatycznych pomiędzy badanymi pasmami, zwłaszcza w odniesieniu do gradientów wysokościowych temperatury powietrza (gradient średniej rocznej temperatury powietrza wynosi -0,53°C w Tatrach i -0,55°C na 100 m wzniesienia w Karkonoszach)1 i pokrywy śnieżnej (10 cm/100 m w Tatrach i 12 cm/100 m w Karkonoszach). Opady atmosferyczne cechują się gradientem wysokościowym 38 mm/100 m w Karkonoszach i 53 mm/100 m w Tatrach. Stwierdzono także podobieństwa i różnice tempa zmian różnych elementów klimatu w analizowanym wieloleciu. W przypadku średniej rocznej temperatury istotny trend zmian wynosi w obydwu pasmach około 0,3°C na 10 lat. W większości przypadków zmiany charakterystyk opadowych oraz dotyczących pokrywy śnieżnej są nieistotne statystycznie.
Highlights
Obszary górskie są miejscami szczególnie wrażliwymi na zmiany klimatu
Do zbadania sezonowych i wieloletnich zmian niektórych cech klimatu w Tatrach i Karkonoszach wykorzystano codzienne dane meteorologiczne pochodzące z bazy IMGW-PIB za wspólny okres 1951–2015
Dla okresu 1950–1999 nie stwierdziła zmian liczby dni z pokrywą na Kasprowym Wierchu, a w Zakopanem i na Hali Gąsienicowej były one niewielkie i nieistotne statystycznie
Summary
Obszary górskie są miejscami szczególnie wrażliwymi na zmiany klimatu. Obszary górskie są ekosystemami szczególnie wrażliwymi na wahania i zmiany klimatu (Trepińska, 2002; Migała, 2005). Najczęściej badanymi elementami klimatu Tatr i Karkonoszy, zarówno w aspekcie ich aktualnego stanu, jak i zmian, są: temperatura powietrza (Hess, 1965; Głowicki, 1998, 2000; Niedźwiedź, 2004; Żmudzka, 2009; Żmudzka i inni, 2015; Migała i inni, 2016) i opady atmosferyczne (Cebulak, 1983; Niedźwiedź, 2003; Żmudzka, 2010; Ustrnul i inni, 2015). Powstały także opracowania obejmujące zmiany obydwu tych elementów klimatu (Niedźwiedź, 1992, 1996; Obrębska-Starklowa i inni, 1996; Żmudzka, 2011a, 2011b; Błażejczyk i inni, 2013). Celem prezentowanych w tym artykule badań jest porównanie podstawowych cech klimatu (temperatury i wilgotności powietrza, opadów atmosferycznych, pokrywy śnieżnej i prędkości wiatru) i ich sezonowości oraz prześledzenie ich zmian w latach 1951–2015 w polskiej części dwóch pasm górskich: Karkonoszy i Tatr
Sign-in/Register to view highlights & summary Talk to us
Join us for a 30 min session where you can share your feedback and ask us any queries you have
Schedule a callDisclaimer: All third-party content on this website/platform is and will remain the property of their respective owners and is provided on "as is" basis without any warranties, express or implied. Use of third-party content does not indicate any affiliation, sponsorship with or endorsement by them. Any references to third-party content is to identify the corresponding services and shall be considered fair use under The CopyrightLaw.
