Selected aspects of the independence of the National Bank of Poland in the context of Polish political practice

Abstract

Niezależność banku centralnego jest pojęciem złożonym i wielostronnym, a jego podstawową przesłanką jest dbałość o wartość współczesnego pieniądza i założenie, że autonomiczny bank jest bardziej odporny na oddziaływanie pozostałych uczestników życia polityczno-gospodarczego. Przyjęte w Polsce rozwiązania ustrój owo-prawne gwarantująNarodowemu Bankowi Polskiemu wysoką pozycję w strukturze organów państwa oraz duży stopnień niezależności w trzech podstawowych aspektach:personalnej, finansowej i funkcjonalnej. Świadczy o tym zarówno sposób powoływania organów banku centralnego i ich kadencyjność, kompetencja wyłącznego prawa do ustalania i realizowania polityki pieniężnej, zakaz bezpośredniego finansowania przez bank centralny deficytu budżetowego oraz w znacznym stopniu ograniczony nadzór Sejmu i rządu nad działalnością NBP. W obliczu prób pozbawienia choćby części autonomii NBP warto podkreślić, że polityka monetarna dla swej skuteczności wymaga realizowania celów długofalowych, co stoi w sprzeczności z krótkoterminową polityką rządu zdeterminowaną programem politycznym i kalendarium wyborów. Potwierdził to wyrok Trybunału Konstytucyjnego w sprawie bankowej komisji śledczej wskazując na niezależność Narodowego Banku Polskiego oraz jego uprawnienie do realizacji autonomicznej polityki pieniężnej wolnej od wpływów politycznych, co stanowi gwarancję wartości polskiego złotego.