Ryzyko dysleksji a strategie radzenia sobie w sytuacjach trudnych społecznie przez dzieci w młodszym wieku szkolnym

Marzena Agnieszka Kowaluk-Romanek

doi:10.17951/lrp.2019.38.3.271-283

Abstract

<p>Przeprowadzone badania własne wpisują się w nurt doniesień empirycznych dotyczących radzenia sobie w sytuacjach trudnych przez dzieci. Ich celem była próba odpowiedzi na pytanie, czy i w jaki sposób ryzyko dysleksji wpływa na radzenie sobie w sytuacjach trudnych społecznie przez dzieci w młodszym wieku szkolnym. Badaniami objęto 64 uczniów klas II i III szkół podstawowych województwa lubelskiego. Grupę podstawową stanowili uczniowie ze zdiagnozowanym ryzykiem dysleksji, porównawczą zaś – ich rówieśnicy niemający specyficznych trudności w uczeniu się. Badania wykazały, że między grupami zachodzą różnice istotne statystycznie w obrębie dwóch skal: współpraca i unikanie. Dzieci ryzyka dysleksji w sytuacjach trudnych społecznie zdecydowanie rzadziej niż ich rówieśnicy stosują strategię współpracy. Zamiast efektywnej strategii radzenia sobie w sytuacjach stresowych pojawiają się u nich różnorodne – nieukierunkowane na rozwiązanie i przezwyciężenie problemu – sposoby obrony. Dominuje u nich strategia unikania. W porównaniu z rówieśnikami zdecydowanie częściej nie podejmują działań zmierzających do rozwiązania sytuacji trudnej. Dzieci ryzyka dysleksji oraz dzieci bez trudności w uczeniu się z podobną częstotliwością stosują nieefektywne strategie radzenia sobie w sytuacjach trudnych, takie jak: agresja i uleganie.</p>

Highlights

Own conducted studies complement the empirical approach to children’s coping with difficult situations. Their aim was to answer the question whether and how the risk of dyslexia affects coping in socially difficult situations by younger school-aged children
An avoidance strategy predominates in this case
In comparison to their peers they definitely more frequently not take steps aimed at resolving a difficult situation

Summary

Badania własne

Na podstawie dostępnych doniesień empirycznych zasadne jest przyjęcie założenia, że dysleksja jest czynnikiem stresogennym, narażającym ucznia na przeżywanie wielu sytuacji trudnych Wątpliwości, jakie się pojawiają, dotyczą relacji między dysleksją a sposobami radzenia sobie w sytuacjach trudnych społecznie przez dzieci w młodszym wieku szkolnym, których osobowość nie jest jeszcze w pełni ukształtowana, i które w znacznie mniejszym niż dorośli stopniu panują nad swoimi reakcjami emocjonalnymi. W badaniach postawiono następujące pytanie szczegółowe: czy i w jaki sposób dzieci ryzyka dysleksji różnią się pod względem sposobów radzenia sobie ze stresem od swoich rówieśników niemających specyficznych trudności w uczeniu się?. Narzędzie umożliwia ustalenie sposobów radzenia sobie w sytuacjach trudnych społecznie przez dzieci w młodszym wieku szkolnym. Autorki zredagowały dwadzieścia cztery krótkie opowiadania, w których bohater – Mały Kosmita, przypadkiem mieszkający na naszej planecie – przeżywa sytuacje trudne społecznie zbliżone do zdarzeń, w jakich uczestniczą dzieci w szkole, znanych im z własnego doświadczenia. By grupy były równoważne pod względem płci, wieku i czynników socjalno-bytowych składających się na obraz środowiska rodzinnego respondentów

Wyniki badań

Poziom istotności