Russians in Siberia: The Stroganov Family as the Catalyst of the Russian Occupation

Abstract

Rusya’nın cihanşümul bir imparatorluğa dönüşmesinde farklı kökenlerden gelen ve Rusya’nın çeşitli bölgelerinde faaliyet gösteren nüfuzlu ailelerin büyük etkisi olmuştur. Bu ailelerin en önde gelenlerinden birisi de Tatar soylu Stroganov ailesidir. Stroganovlar, Rusya’nın ticari ve içtimai hayatında büyük rol oynamasının yanı sıra özellikle kuzeydeki Türk varlığını etkileyen faaliyetlerin başrolünde bulundular. 16. asrın ortalarından itibaren IV. İvan’dan Kama ve Çusovaya bölgesindeki topraklar üzerinde imtiyazlar alarak birçok ticari faaliyette boy gösterdiler. Ayrıca Batı Sibirya’daki ilk kale/şehirleri inşa edip Rus yayılmacılığının başlamasında âdeta koçbaşı oldular. Bu kolonizasyon faaliyetiyle Batı Sibirya’nın Rus işgaline uğramasına uygun zemini hazırladılar. Volga Atamanlarından olan Yermak Timofeyev’i ve diğer Kozakları kendilerine karşı tehlike arz etmeye başlayan Sibir Hanlığı üzerine gönderdiler. Hanlığın başkenti Sibir, ateşli silahlara sahip olan Kozakların işgaline uğradı. Stroganovlar böylelikle Sibirya’nın zengin topraklarını Ruslara açtı ve bölgenin Ruslaştırılma sürecini başlattı. Bu çalışma, Tatar soylu bir ailenin ekonomik faaliyet vasıtasıyla eski Türk yurdu Batı Sibirya coğrafyasını Çarlık Rusya’sı toprağına dönüştürme sürecine dönemin Rus kaynakları ışığında odaklanmaktadır.