Russell and Cosmological Argument: Theism-Atheism in terms of Explanatory Power

Abstract

Leibniz’in kozmolojik argümanı, yeter neden ilkesine dayanarak olumsal varlıkların var olmasından zorunlu bir varlığın var olduğu sonucunun çıkarılmasını hedefler. Buna göre, varlığının açıklaması kendisinde bulunmayan olumsal varlıklar, varlıklarının açıklanabilmesi için zorunlu bir varlığa ihtiyaç duyarlar. Bertrand Russell ise olumsal varlıkların bütününe birden bir açıklama arayışı içerisine girmenin anlamsız olduğunu ve meşru olmadığını savunur. Bu çalışmada, Russell’ın Leibnizci kozmolojik argümana yönelttiği eleştiriler değerlendirilmiştir. Öncelikle Russell’ın zorunlu varlık kavramının bir anlamının olmadığı düşüncesi irdelenmiştir. Daha sonra ise Russell’ın âlemin tek tek parçalarının bir nedeni olmasından bütününün bir nedeni veya açıklaması olması gerekmediği tezi eleştirel bir biçimde ele alınmıştır. Russell’ın bu kategorik yargısının ele alınması, ateizmin açıklayıcılığının ve rasyonelliğinin değerlendirilmesi açısından önemlidir. Diğer yandan, teizmin âlemin varlığı için talep ettiği yeterli açıklamanın ateistik bir çerçevede verilip verilemeyeceği ise tartışmalıdır. Bu makalede, âlem için yeterli açıklama talebine teistik bir çerçevede uygun ve makul bir karşılık verilebileceği savunulmaktadır.