Rosja jako imperium „Formy” w pismach Cypriana Norwida

Abstract

Celem artykułu jest analiza historiozoficznych refleksji Norwida na temat Rosji, w których kluczową rolę odgrywa metaforyka oparta na zależności między ,,formą” a ,,treścią”, przekładająca się na popularny też w pismach poety motyw relacji ,,słowo” – ,,litera” czy duch – ciało. Carska, zaborcza Rosja jawi się w analizowanych fragmentach, przede wszystkim z poematu Niewola, jako imperium ,,formy”, co ma w tym wypadku oznaczać dominację formalizmu i szeroko pojętego zniewolenia nad duchową treścią. Rosja w oczach Norwida, podobnie jak imperialny Rzym, stanowiła wyraźną opozycję do ducha wolności, narodu czy człowieczeństwa. Prezentowana wizja poeta wpisuje się w nurty popularne w dziewiętnastowiecznym piśmiennictwie.