Rola lokalnego samorządu terytorialnego w rozwoju społeczno-gospodarczym i przestrzennym gmin

Abstract

W wyniku zmian ustroju Polski po 1989 r. podmiotowość odzyskały samorządy terytorialne, na które nałożono obowiązek zaspokojenia zbiorowych potrzeb społeczności lokalnych, wymieniając podstawowe zadania w tym zakresie. Zadania te sprowadzić można do dbałości o rozwój społeczno-gospodarczy oraz o zagospodarowania przestrzenne. To dla osiągnięcia tych celów samorządy lokalne opracowują strategie rozwoju społeczno-gospodarczego oraz studia uwarunkowania i kierunków zagospodarowania przestrzennego, a także miejscowe plany zagospodarowania (phisycal plans) i przystępują do ich realizacji. Niedoskonałość regulacji prawnych, zwłaszcza dotyczących gospodarki przestrzennej oraz nie zawsze dobrze zrozumiane zadania samorządu w tym zakresie sprawiają, że często nie lokalna władza, a inwestorzy, właściciele nieruchomości, deweloperzy budownictwa mieszkaniowego, konsorcja projektowo-budowlane, a także różnego rodzaju spekulanci mają wpływ na dokonujące się zmiany. Innym zadaniem dla władz lokalnych, które należy rychło podjąć, a czego regulacje prawne znajdują się w fazie ustalania, jest rewitalizacja zdegradowanych obszarów miast oraz terenów wiejskich. Nie może pozostać poza sferą zainteresowania samorządów polskich miast polityka miejska, do czego zobowiązuje członkostwo w Unii Europejskiej, jakkolwiek brak jest stosownych regulacji prawnych w tym względzie. Przez okres 25 lat polskie samorządy lokalne stały się bardziej dojrzałe, umocniły swoją pozycję gospodarza terenu i coraz lepiej wykonują swoje zadania. Nie oznacza to tego, że nie może być lepiej. Działalność struktur samorządowych wymaga odpolitycznienia, priorytetowego potraktowania interesu ogólnospołecznego, uspołecznienia procesu decyzyjnego dotyczącego rozwoju oraz odejścia od kliencko-patronackiego modelu sprawowania władzy.