Rituele dynamiek en rivaliteit: Kristallnachtherdenkingen in Amsterdam (1992-2019)

Sipco Vellenga,Gerard Wiegers

doi:10.54195/rs.11504

Abstract

Two different Kristallnacht commemorations are presently held in Amsterdam each year, in close proximity to one another and on the same day but organised by different groups. What is the reason for this? Why do people who wish to commemorate the terrible events of Kristallnacht not hold a joint annual remembrance ceremony? Does this division coincide with the boundaries between Jewish and Muslim communities? After introducing the theme, presenting the theoretical approach and describing the history of Kristallnacht commemoration in Amsterdam, this article analyses the growing discord between the two organizing groups. It relates this development to different goals, views and interests of these groups, their shifting societal positions, and to developments in the national and international context. We argue that the increasing discord does not stem so much from differences of religious ideas between the Jewish and Muslim communities, but rather from political differences of opinion that draw dividing lines within communities.

Highlights

De Platform Stop Racisme en Uitsluiting (PSRU) verklaart in 2014 dat het: “[...] in de aanvallen van de Joodse organisaties een poging [ziet] om pluri formiteit bij de herdenking van gebeurtenissen die te maken hebben met de Holocaust, de kop in te drukken
We constateren dat de relatie tussen het platform Nederland Bekent Kleur (NBK), en zijn opvolgers het PSRU en het Comité Kritallnachtherdenking, en het Centraal Joods Overleg (CJO) rondom de Kristall nachtherdenking in Amsterdam sinds de eeuwwisseling sterk verslechterd is en heeft geresulteerd in de organisatie van twee herdenkingen
Voor een juist begrip van de dynamiek en uiteindelijk de tweespalt tussen NBK/PSRU aan de ene kant en een aantal Joodse organisaties, zoals Centrum Informatie en Documentatie Israël (CIDI), en, vanaf 1997, het CJO aan de andere kant rond de Kristallnachtherdenkingen in Amsterdam is het van belang ze ook te zien in de bredere context van ontwikkelingen in Nederland en het Midden-Oosten sinds de jaren tachtig van de vorige eeuw

Summary

Theoretisch perspectief

Wij benaderen de relatie tussen de twee Kristallnachtherdenkingen in Amsterdam vanuit het perspectief van het werk van de Franse socioloog Pierre Bourdieu (1986; 1990; 1999). Uit archiefdocumenten over deze herdenking blijkt dat eerder de volgende afspraak over de gang van zaken was gemaakt: “De bijeenkomst is niet politiek gekleurd en er zal niet gesproken worden over het conflict in het Midden-Oosten, behalve wanneer dat is in algemene zin dat conflicten, waar die ook ter wereld plaatsvinden nooit een reden mogen zijn om in Nederland banden van solidariteit tussen mensen te verbreken” (Ensel 2014, 386). De PSRU verklaart in 2014 dat het: “[...] in de aanvallen van de Joodse organisaties een poging [ziet] om pluri formiteit bij de herdenking van gebeurtenissen die te maken hebben met de Holocaust, de kop in te drukken. In 2015 ontstond opschudding toen het Platform het Palestijnse Knessetlid Hanin Zoabi uitnodigde om het woord te voeren over de situatie van de Palestijnen (Gemeente Amsterdam 2015; Hijmans 2015)

De tweespalt geanalyseerd

Tot besluit