Restytucja melodii śpiewów gregoriańskich… na przykładzie nowego wydania Graduale Novum

Abstract

Bez wątpienia Graduale Romanum z 1908 roku (GR 1908) był pionierską pracą na najwyższym poziomie. Jeśli chodzi o jakość melodii, wydanie to zdecydowanie przekracza poziom wszystkich poprzednich edycji. Z drugiej strony GR 1908 daleki jest od idealnej książki. Zwłaszcza jeśli przyjrzymy się mu z perspektywy semiologii, będziemy musieli zmierzyć się z wieloma rozbieżnościami między wersją melodyczną GR 1908 (a w konsekwencji Graduale Triplex) a danymi paleograficznymi i ich semiologicznymi ustaleniami.Ponadto konieczność restytucji melodycznej wersji GR 1908 nie mierzy się liczbą dźwięków wymagających korekty, jak można to zaobserwować na przykładzie kilku fragmentów introitu Resurrexi w Niedzielę Wielkanocną. Dość często wystarczy zmiana pojedynczego dźwięku, aby całkowicie zmienić strukturę modalną i ekspresję utworu.W związku z tym konieczne było przywrócenie melodii GR 1908, które zostało zrealizowane przez międzynarodowy zespół badawczy „Melodierestitution”. Wyniki ich prac zostały opublikowane w dwóch tomach Graduale Novum (Regensburg–Città del Vaticano 2011 i 2018).Jeśli chodzi o metodologię restytucji melodycznej, podstawowa zasada była następująca: punktem wyjścia i najwyższym autorytetem dla wszelkich prac nad restytucją melodii gregoriańskich są najstarsze rękopisy adiastematyczne z X wieku, zwłaszcza cantatorium St. Gall. 359, Laon 239 i Einsiedeln 121. Najważniejszym zadaniem było poszukiwaniejak najbliższej melodycznej korespondencji z danymi z rękopisów adiastematycznych.W tym celu należało skonsultować i zbadać także najważniejsze źródła diastematyczne,przede wszystkim Benevento 34 i Paris B.N. lat. 776 (Albi). Łączna liczba wszystkich rękopisówkonsultowanych przez grupę roboczą wynosi około sto pięćdziesiąt.