Abstract
<p>Artykuł omawia kwestie ewolucji ugrupowań agrarnych w państwach Europy Środkowej i Wschodniej. Przedmiotem analizy politologicznej poczyniono: Bułgarię, Rumunię, Węgry oraz dwa państwa postjugosłowiańskie – Słowenię oraz Chorwację. W odniesieniach pojawia się również casus polskich ugrupowań agrarnych. Partie te odgrywały znaczną rolę na scenie politycznej w międzywojennej Europie. Z jednej strony wyrażały interesy społeczno-gospodarcze oraz polityczne ludności wiejskiej, a w omawianym regionie reprezentowały istotną część społeczeństwa. Z drugiej – stanowiły ważny element systemów partyjnych, uczestnicząc w kolejnych wyborach lokalnych i parlamentarnych oraz tworząc gabinety rządowe. Zmiany modernizacyjne, ustrojowe i społeczno-gospodarcze po 1945 roku zmieniły znaczenie ugrupowań agrarnych. Po zdobyciu władzy w omawianych państwach przez partie komunistyczne ugrupowania agrarne były traktowane jako najpoważniejszy rywal. W rezultacie niezależne ugrupowania ludowe zostały zdelegalizowane, a ich przywódcy – St. Mikołajczyk w Polsce – musiał uciekać z kraju w obawie przed aresztowaniem, a inni – I. Maniu w Rumunii czy N. Petkow w Bułgarii – zostali aresztowani i skazani w sfałszowanych procesach. Sytuacja ugrupowań agrarnych uformowała się w dwóch modelach – zachowano satelickie ugrupowania agrarne skupione wokół monopartii komunistycznej (Polska, Bułgaria) lub zdelegalizowano ugrupowania agrarne (Węgry, Rumunia). Ich działalność była kontynuowana przez część działaczy na emigracji. Po demokratycznych zmianach w 1989 roku zaistniała możliwość wznowienia legalnej działalności przez te ugrupowania. Artykuł omawia zróżnicowane scenariusze zmian organizacyjnych, a w mniejszym stopniu programowych. Partie ludowe ubiegały się o miejsca w wyborach lokalnych i parlamentarnych pod „własnym szyldem” (Polska, Węgry, Słowenia) bądź wybierały strategię budowy szerszej koalicji parlamentarnej – casus Konwencji Demokratycznej Rumunii czy partii w Chorwacji. Należy również wspomnieć o procesach zjednoczeniowych i dezintegracyjnych w omawianych ugrupowaniach, które skutkowały postępującą marginalizacją ruchu agrarnego na scenach politycznych.</p>
Highlights
The article discusses issues of the evolution of agrarian groups in the countries of Central and Eastern Europe. These parties played a significant role on the political scene in interwar Europe
The references include the casus of Polish agrarian groups
They expressed the socio-economic and political interests of the rural population, and in the region in question they constituted a significant part of society
Summary
Bułgarski Ludowy Związek Chłopski (Byłgarski Zemedałski Naroden Syjuz – BZNS) powstał na kongresie w Plewen, który miał miejsce w grudniu 1899 roku. N. Petkowa zaczęła kontestować koncepcje tworzenia jednego ugrupowania z partią satelicką wobec rządów komunistycznych (do lutego 1990 roku). Petkowa (15–16 lutego 1992 roku) oraz BZNS (21–22 marca 1992 roku) nasiliły się tendencje zjednoczeniowe. W listopadzie 1994 roku władze nowego ugrupowania (wywodzącego się głównie z postkomunistycznego odłamu BZNS) podpisały porozumienie o stworzeniu koalicji wyborczej z Bułgarską Partią Socjalistyczną[13]. U W kampanii wyborczej wiosną 1994 roku Partia Drobnych Posiadaczy postulowała konieczność dalszych zmian ustrojowych (nowa konstytucja, powszechne wybory prezydenckie, odwoływalność posłów, gwarancje demokratyczne), rewizji długu publicznego, reprywatyzacji oraz przerwania grabieżczej prywatyzacji. Ugrupowanie ludowe podczas kadencji Zgromadzenia Krajowego w latach 1990–1994 występowała jako tradycyjna partia konserwatywna, stworzona przede wszystkim w celu reprezentowania interesów rolników oraz drobnych właścicieli. Po znacznym sukcesie w wyborach w 1994 roku ugrupowanie dokonało nagłego zwrotu – określało się jako lidera ugrupowań opozycyjnych wobec koalicji socjallibe-. M snej koalicji – Fidesz[20]
Sign-in/Register to view highlights & summary Talk to us
Join us for a 30 min session where you can share your feedback and ask us any queries you have
Schedule a callDisclaimer: All third-party content on this website/platform is and will remain the property of their respective owners and is provided on "as is" basis without any warranties, express or implied. Use of third-party content does not indicate any affiliation, sponsorship with or endorsement by them. Any references to third-party content is to identify the corresponding services and shall be considered fair use under The CopyrightLaw.
