Restrictive Conditions and their Impact on Contracts in Islamic Obligations Law

Abstract

İslam hukuku akitler genel teorisine göre herhangi bir akdin şartları, hükümleri ve neticeleri kanun koyucu veya onun koyduğu prensipler doğrultusunda hukuk düzeni tarafından belirlenmiştir. Buna rağmen taraflar bunları değiştirmek, düzenlemek ya da yeniden belirlemek istediklerinde bunu akitle birlikte şart olarak ileri sürerler. Tarafların akitle birlikte ileri sürdükleri ve üzerinde anlaştıkları bu şartlara fıkıh terminolojisinde takyîdî şartlar denir. Bu şartlar, akit için hukukun belirlemiş olduğu hüküm ve neticelerin dışında bir şeyi fazladan borçlanmak ya da borçlandırmak üzere öne sürülür. Dolayısıyla takyîd, varlık kazanmış bir akdin hükümlerinin belirlenmesi, yeniden düzenlenmesi ya da değiştirilmesi anlamına gelen muhtevayı düzenleme hürriyetinin bir parçasıdır. Bu çalışmada akdin muhtevasını düzenlemeye yönelik ileri sürülen takyîdî şartlar ve bu şartların akitlere etkisi ele alınacaktır. Bu anlamda makalede öncelikle şart kavramı incelenecektir. Ardından İslam hukuk doktrininde takyîdî şartlarda taraflara tanınan hürriyete ve bu hürriyetin sınırlarına temas edilecektir.