Abstract
خوابنامه‌های عصر قاجاریه یکی از منابع غیر تاریخنگارانه‌اند که در آشنایی با زمینه‌ها و بستر‌های فکری شکل‌گیری انقلاب مشروطه جایگاه ویژه‌ای دارند. شماری از روشنفکران عصر قاجار با رویکرد به قالب نوشتاری خوابنامه به طرح افکار نوخواهانه و ایده‌های انتقادی‌شان پرداختند. این اندیشه‌گران بنابر ملاحظات سیاسی، محدودیت‌ها و اقتضائات زمانه، خوابنامه را قالب مناسبی برای به چالش کشیدن نظم موجود و تبیین نظرات اصلاحی و نوگرایانه خویش یافته‌اند. در مقاله حاضر ضمن تحلیل محتوای خوابنامه‌های مسالک‌المحسنین اثر طالبوف، سیاحتنامه‌ی ابراهیم‌بیگ از زین‌العابدین‌مراغه‌ای، یک کلمه‌ی مستشار‌الدوله‌ی تبریزی، رساله‌ی رؤیای عجیبه و مشاهد غریبه از عبدالجواد نیشابوری، مجلس آسمانی از عبدالرحیم الهی و رؤیای صادقه از محمد‌حسن‌تاجر‌کاشانی ،نقش آن‌ها در بیداری اذهان و تکوین زمینه‌های فکری انقلاب مشروطه با روش توصیفی-تحلیلی مورد بررسی و ارزیابی قرار داده است. یافته‌های مقاله‌ی حاضر نشان می‌دهد این آثار در شکل‌گیری تبیین فکری مشروطیت و طرح مضامینی چون قانون‌خواهی، وطن‌پرسی، آزادی، حقوق زنان، تأسیس مجلس، خرافه-ستیزی، به چالش کشیدن نظم سیاسی موجود، استبداد‌ستیزی و... نقش مهمی ایفا کرده‌اند. اهمیت این نقش با در نظر گرفتن موانع سیاسی، سنتی و مذهبی مشروطه‌خواهان با آن بودند آشکار می‌کرد. واژگان کلیدی: خوابنامه‌ها، انقلاب مشروطیت، طالبوف؛ مستشارالدوله، زین‌العابدین مراغه‌ای، عبد الرحیم‌الهی قرجه‌داغی‌اهری؛
Sign-in/Register to access full text options 
Talk to us
Join us for a 30 min session where you can share your feedback and ask us any queries you have
Schedule a callSimilar Papers
Disclaimer: All third-party content on this website/platform is and will remain the property of their respective owners and is provided on "as is" basis without any warranties, express or implied. Use of third-party content does not indicate any affiliation, sponsorship with or endorsement by them. Any references to third-party content is to identify the corresponding services and shall be considered fair use under The CopyrightLaw.
