'Re-thinking Squatter Houses with Wacquant; Social and Spatial Transformation in the Spaces of Hope

Abstract

Özellikle ikinci dünya savaşı sonrasında neredeyse bütün dünyada yapısal, ekonomik ve politik değişimler neticesinde adı ve niteliği ülkeden ülkeye değişen, kentsel mekânın en alt hiyerarşisinde kalan mahalleler ortaya çıkmıştır. Türkiye’de gecekondular; bir dizi yapısal dönüşüm neticesinde sürecin zorunlu bir sonucu olarak kentlerdeki önlenemez yükselişini günümüze kadar taşımıştır. Bu çalışma, Loic Wacquant’ın araştırmalarıyla bağlantılı olarak “Gecekonduların” bir konumlandırmasını içermektedir. Çalışmanın amacı; kent yoksulluğunun oluşum süreçlerini ve temel dinamiklerini politik ve ekonomik dönüşümler ışığında anlamaya çalışmaktır. Bu doğrultuda yapılan araştırma ile; göçmenlerin kırdan kente göç süreci, umut mekânı olarak gecekonduların inşası, sınıfsal pozisyonları, göçmenlerin toplumsal, mekânsal ve kültürel dönüşümleri gecekondulular gözünden ele alınmıştır. Nitel araştırma tekniğinin kullanıldığı çalışmada, 30 kişi ile derinlemesine görüşmeler yapılmıştır. Veriler MAXQDA 11 programı aracılığı ile analiz edilmiştir. Elde edilen sonuçlara göre; tarihsel, toplumsal ve politik şartlara bağlı olarak kentin “marjinalleri” yoksulluk ortak paydasında buluşsa da ülkeden ülkeye önemli farklar göstermektedir. Türkiye’de gecekondular göçmen açısından kente tutunmanın mekânsal tezahürü olmuştur. Dayanışma ağları ve hemşerilik kente tutunmanın ilk adımı olan gecekonduların inşasında ve kentte var olabilmelerini sağlayan ekonomik girişimlerde en önemli etken olmuştur. Gecekondulular için apartmanlarda yaşama en önemli hedeftir. Kentsel dönüşüm süreçleri neticesinde hedeflerine ulaşan gecekondulular bir yandan kentin orta sınıfları haline gelirken bir yandan beklemedikleri ve arzu etmedikleri kültürel ve toplumsal sonuçlarla yüzleşmek durumunda kalmışlardır.