İran’da Toplumsal Gerçeklik Ve Sinema İlişkisi Üzerine Dönemsel Bir Karşılaştırma: Sohrab Şehide Sales’in “Cansız Tabiat” Ve Mecid Mecidi’nin “Serçelerin Şarkısı”

Abstract

Sinema sanatı, diğer ülkelerde olduğu gibi İran’da da siyasal, toplumsal ve kültürel değişimlerden etkilenmiş ve bu doğrultuda şekillenmiştir. Doğası gereği içinde bulunduğu dönemin şartlarına tanıklık eden sinema; İran’ın sosyal, siyasal, ekonomik ve kültürel yapısını geniş kitlelere ulaştırır. Bu bağlamda sinema filmleri; belli bir dönemin toplumsal ve siyasal yapısını kavrayabilmek ve söz konusu döneme dair çıkarımlarda bulunabilmek adına, referans olarak başvurulabilecek üretimlerdir. Bu çalışmada; İran’da toplumsal yaşam kadar kültürel üretim açısından da bir dönüm noktası olan İslam Devrimi’nin gerçekleştiği 1979 yılı öncesi ve sonrası döneminin sosyal ve siyasal yapısındaki benzerlikler ve farklılıkların sinema üzerinden incelenmesi amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda; İran sinemasının önemli temsilcilerinden Sohrab Şehide Sales’in “Cansız Tabiat” (1975) adlı filmi ile Mecid Mecidi’nin “Serçelerin Şarkısı” (2008) filmi incelemeye esas alınmıştır. Üretimlerini farklı dönemlerde gerçekleşmiş bu iki yönetmen de; filmlerinde dönemlerinin toplumsal gerçeklerini, İran’ın geleneksel aile yapısını, sosyal yaşantısını, kadın sorunlarını, siyasi sorunları, yoksulluğu ve işsizlik problemini konu edinmiştir. Bu bakımdan “Cansız Tabiat” ve “Serçelerin Şarkısı” ele aldıkları konular üzerinden bize dönemin toplumsal, siyasal ve ekonomik yapısının analizine imkân veren filmlerdir. Çalışma kapsamında, filmler, arasındaki benzerlikler ve farklılıklar bakımından karşılaştırılacak ve bu doğrultuda, her iki filmin çekildiği dönemin toplumsal ve siyasal yapısına yönelik bir değerlendirilme yapılacaktır.