PSYCHOZA A MEDYTACJA

Abstract

Celem artykułu jest prezentacja literatury dotyczącej możliwości, warunków oraz efektywności stosowania nowych strategii terapeutycznych opartych na uważności (Terapia poznawcza oparta na uważności oraz Terapia akceptacji i zaangażowania, a także ich modyfikacje) w stosunku do pacjentów psychotycznych. Podstawowym atutem decydującym o wartości zaprezentowanych strategii jest kładzenie akcentu raczej na zmianę nastawienia pacjenta w stosunku do symptomów psychotycznych niż na ich modyfikację czy kontrolę (w tradycyjnych strategiach podkreślano znaczenie redukcji oraz kontroli symptomów). Z wielu przeprowadzonych badań wynika, że stosowanie takich niedyrektywnych strategii wobec pacjentów psychotycznych (oraz pacjentów z wieloma innymi zaburzeniami) okazuje się szczególnie efektywne i prowadzi do wielu pozytywnych zmian (wzrost świadomości własnych doświadczeń psychotycznych, pozwalanie na pojawianie się symptomów psychotycznych i ich zanikanie bez potrzeby ich kontrolowania, stopniowa dezidentyfikacja od symptomów, wzmacnianie samoświadomości przez akceptację i unikanie osądzania). Jednak – jak wykazują wyniki paru badań jakościowych – stosowanie tych interwencji wymaga zachowania pewnej dozy ostrożności, gdyż w niektórych przypadkach może nasilać symptomy psychotyczne. We wnioskach przedstawiono ograniczenia dotyczące stosowania interwencji opartych na uważności (historia, stadium, nasilenie objawów chorobowych, czas trwania i charakterystyka treningów) oraz warunki efektywnego ich stosowania (obecność doświadczonego klinicysty podczas treningów, zwłaszcza w początkowych fazach, modyfikacja technik, niedyrektywny charakter terapii).