Przywilej czy prawo? O statusie zabawy swobodnej w kontekście współczesnych tendencji rodzicielskich i zjawiska projektowania dzieciństwa

Abstract

Przedmiotem opracowania jest status zabawy swobodnej we współczesnych tendencjach rodzicielskich i w zjawisku projektowania dzieciństwa. Celem autorki jest omówienie problemu marginalizowania roli zabawy swobodnej w wychowaniu. Klasyczne teorie zabawy definiują ją przez pryzmat swobodnej, spontanicznej aktywności, która stanowi nieodłączny element dzieciństwa. Współcześnie, w wychowaniu instytucjonalnym, zabawa swobodna ustępuje miejsca nauczaniu przez zabawę, o czym świadczą programy edukacji żłobkowej i przedszkolnej oraz bogata oferta zajęć dodatkowych. Autorka przyjmuje zatem, że środowiskiem, w którym należy rozpatrywać kwestię zabawy swobodnej, jest rodzina. W związku z powyższym w artykule podjęto refleksję nad współczesnymi tendencjami rodzicielskimi oraz nad zjawiskiem projektowania dzieciństwa. Z ich teoretycznej analizy wyłania się obraz zabawy swobodnej jako kategorii nieobecnej we współczesnym dzieciństwie. Autorka dostrzega problem zawłaszczania dziecięcej autonomii i stawia pytanie o prawo dziecka do zabawy w XXI wieku.