Professional Orientation After Journalism Education: A Research On Ege University Journalism Department Graduates Between 2010-2017

Abstract

Türkiye’de iletişim eğitimi veren üniversitelerin gazetecilik bölümlerinden her yıl çok sayıda öğrenci mezun olmaktadır. Ancak Türkiye’de gazetecilik yapmanın önündeki politik, ekonomik, sosyal ve mesleki güçlüklerin yanı sıra, kişisel nedenler ve kariyer beklentileri mesleğe yönelim konusunda belirleyici olmakta ve gazetecilik mezunları çok çeşitli alanlarda istihdam olabilmektedirler. Gazetecilik dışı mesleki alanlara yönelim, iradi tercihlerden daha ziyade zorunluluktan kaynaklanmaktadır. Bu yöndeki kişisel bir gözlemden yola çıkılan bu araştırmanın amacı, iletişim fakültelerinin gazetecilik bölümlerinde lisans eğitimi alan öğrencilerin mezuniyet sonrası mesleki yönelimlerini ve bu yönelimdeki çeşitliliğin dağılımını ölçümlemek; eğitimi alınan lisans programıyla, mesleki yönelim arasındaki tutarlılık ya da tutarsızlık şeklinde kendini gösteren ilişkinin dinamiklerini ortaya koymak; gazetecilik mezunlarının mesleki yönelimlerini tayin eden faktörleri belirlemek ve söz konusu yönelimde gazetecilik eğitiminin olumlu/olumsuz etkilerini ampirik verilere dayanarak açıklamaktır. Mezunların gazetecilik eğitimine ve mesleğe ilişkin tutumlarını ölçmek, araştırmanın amacına ilişkin bir diğer boyutu oluşturmaktadır. Bu doğrultuda, Ege Üniversitesi İletişim Fakültesi Gazetecilik Bölümü’nde lisans gazetecilik eğitimini tamamlayarak, 2010-2017 yılları arasında mezun olan öğrenciler örneğinde bir alan araştırması gerçekleştirilmiştir. Araştırmada veri toplama aracı olarak, açık/kapalı uçlu ve tutum ölçmeye yönelik 26 sorudan oluşan ve araştırmacı tarafından geliştirilen bir soru formu kullanılmıştır. Veriler SPSS’te analiz edilmiştir. Araştırmanın öne çıkan bazı bulguları şunlardır: Gazetecilik formasyonu bilinçli bir tercih olmakla birlikte, eğitim sürecinde ve mezuniyet sonrasında bu hevesi kıran dinamikler devreye girmektedir. Mezunlar, “ideal gazetecilik”, “gazetecilik onurlu bir meslektir” gibi zihinsel tasavvurlarını muhafaza etseler de, Türkiye’deki gazeteciliği sorgulamakta ve “tehlikeli” bir meslek olarak görmektedirler. Gazeteciliği yurt dışında yapmayı tercih etmektedirler. Mesleki yönelimi gazetecilik olanların çoğu yerel oluşumlarda ve muhabir statüsünde çalışmaktadırlar. Ancak ekonomik gerekçelerle uzun süre gazetecilik yapmayı düşünmemektedirler. Gazetecilik dışı alanlara mesleki yönelimi ise ekonomik gerekçeler ve yine Türkiye’deki gazeteciliğin olumsuz koşulları belirlemektedir. Gazetecilik dışı alanlara yönelenlerin çoğu özel sektörde işçi olarak çalışmaktadır. Bulgular, mezuniyet sonrası işsizlik gerçeğini desteklemektedir.