Abstract
Transteorijski model promene je integrativni model o tome kako ljudi menjaju svoje ponašanje. Kao ključni konstrukt ovog modela, procesi promene su očigledne i skrivene aktivnosti koje ljudi čine da bi promenili neko ponašanje. Autori modela, Prohaska i saradnici, nakon brojnih metateorijskih analiza psihoterapijskih modela dolaze do deset fundamentalnih procesa promene koji se grupišu oko dva faktora drugog reda, koje autori imenuju iskustvenim i bihejvioralnim procesima. Nas je zanimalo može li se ovaj koncept primeniti u radu sa psihijatrijskim pacijentima, odnosno mogu li se ovako definisani procesi promene identifikovati u osnovi aktivnosti koje ova populacija preduzima u pravcu korekcije svog ponašanja. Primenjen je Upitnik za merenje procesa promene PCQ 2001 na uzorku koji čine 221 psihijatrijski pacijent sa dijagnozom neurotski poremećaj, poremećaj ličnosti i psihoze. Analizom glavnih komponenti (SPSS.12.0.1) ekstrahovano je 10 komponenti u Oblimin poziciji sa Kaiserovom normalizacijom, koje ukupno objašnjavaju 65,97% varijanse. Većina ajtema ne grupiše se u skladu sa teorijskim modelom. Jasno se izdvajaju samo procesi Medikamentozni tretman i Socijalno oslobađanje. Većina ostalih ajtema se projektuje na dve ili više komponenti i ukazuje na specifičan odnos psihijatrijskih pacijenata prema procesima promene. Istom analizom drugog reda izdvajaju se tri komponente koje ukupno objašnjavaju 50,9% varijanse. Nalazi sugerišu da instrument ne diskriminiše upotrebu iskustvenih od bihejvioralnih procesa promene, nego prvi faktor obuhvata aktivno-reorganizirajuće procese, drugi procese karakteristične za pasivan pristup problemu i poslušnost savetima terapeuta, dok treći faktor grupiše komponente oslanjanja na razgovor i socijalnu podršku.
Highlights
Do odgovora na ovo pitanje pokušali smo doći i konstruisanjem upitnika za merenje procesa promene namenjenog psihijatrijskim pacijentima, te analizom njegovih svojstava, odnosno posredstvom ispitivanja njegove latentne strukture proveriti hipotezu o postojanju očekivane jedanaestodimenzionalne strukture upitnika, kao i teorijski pretpostavljene dvodimenzionalne strukture drugog reda
Drugi deo uzorka preuzet je iz istraživanja efekata grupnog tretmana geštalt orijentacije u radu sa psihotičnim pacijentkinjama (Fink-Višnjevac, 2007)
Neinterpretabilna komponenta – opisana je visokim pozitivnim zasićenjem samo jednog ajtema, koji se u prostoru merenja pojavljuje kao izolovan i usamljen na samostalnoj komponenti, što je argument za eventualno isključivanje ajtema iz instrumenta
Summary
U traženju odgovora kada dolazi do promene, transteorijski model pretpostavlja da terapijska promena nije događaj već kontinuirani proces tokom koga osoba prolazi kroz pet stadijuma, napredujući od nepriznavanja postojanja problema do napuštanja problematičnog ponašanja i prevencije povratka napuštenom ponašanju. Prekontemplacija je stadijum u kome klijent ne poseduje nameru da menja svoje ponašanje u doglednoj budućnosti. Kontemplacija je stadijum u kojem je klijent svestan činjenice da problem postoji, te razmišlja o mogućnostima da ga na neki način prevaziđe, ali još nije spreman da nešto po tom pitanju i uradi. Priprema je stadijum u kome klijent donosi odluku da preduzme akciju u vezi sa svojim problemom u veoma skoroj budućnosti. Akcija je stadijum u kome klijent menja sopstveno ponašanje, navike i sredinu u cilju prevazilaženja problematičnog ponašanja. Iako je dimenzija stadijuma promene originalno zamišljena kao linearni konstrukt po kome se klijent progresivno kreće napredujući od prekontemplacije do održavanja promene, autori su primetili da je takav progres moguć, ali ne i najučestaliji. Sledstveno tome, Prochaska i DiClemente predlažu spiralni model promene, po kome klijent pri svakom povratku na prethodne stadijume ipak biva bliže održavanju pomene
Sign-in/Register to view highlights & summary Talk to us
Join us for a 30 min session where you can share your feedback and ask us any queries you have
Schedule a callDisclaimer: All third-party content on this website/platform is and will remain the property of their respective owners and is provided on "as is" basis without any warranties, express or implied. Use of third-party content does not indicate any affiliation, sponsorship with or endorsement by them. Any references to third-party content is to identify the corresponding services and shall be considered fair use under The CopyrightLaw.
