Predicting Facebook Addiction: The Roles of Mental Health Continuum and Dispositional Hope

Abstract

Son yıllarda Facebook kullanımına ilişkin gerçekleştirilen araştırmaların sonuçları, Facebook’un algılanan eksikliklerin telafisi ya da olumsuz ruh durumu ve problemlerden kaçış motivasyonuyla kullanılabildiğini ve bu durumun da Facebook bağımlılığına neden olduğunu göstermektedir. Facebook’un kullanıcı sayısı bakımından en popüler internet sitelerinden ve sosyal ağlardan biri olduğu düşünüldüğünde, aşırı kullanımıyla ilişkili değişkenlerin tespit edilmesi önem kazanmaktadır. Bu bağlamda, bu araştırmanın amacı Facebook bağımlılığının açıklanmasında sürekli umudun ve ruh sağlığı sürekliliğinin rolünü belirlemektir. Araştırmanın örneklemini tamamı Facebook kullanıcısı olan 410 üniversite öğrencisi oluşturmaktadır. Araştırma verileri Facebook Bağımlılığı Ölçeği, Sürekli Umut Ölçeği, Ruh Sağlığı Sürekliliği Ölçeği ve Demografik Bilgi Formu kullanılarak toplanmıştır. Veri analizinde Pearson product-moment korelasyon katsayısı ve çoklu doğrusal regresyon analizi teknikleri kullanılmıştır. Araştırmada Facebook bağımlılığı ile sürekli umut ölçeğinin alt boyutlarından alternatif yollar (r= -0.283, p<0.01) ve eyleyici düşünce (r= -0.211, p<0.05) arasında negatif yönde anlamlı bir ilişki olduğu belirlenmiştir. Bunun yanında Facebook bağımlılığı ile ruh sağlığı sürekliliğinin alt boyutlarından sosyal iyi olma (r= -0.230, p<0.01) ve psikolojik iyi olma (r= -0.252, p<0.01) arasında negatif yönde anlamlı bir ilişki olduğu bulunmuştur. Çoklu doğrusal regresyon analizi sonuçlarına göre sürekli umudun alt boyutları olan alternatif yollar (B= -0.292, p<0.001) ve eyleyici düşünce (B= -0.224, p<0.001) Facebook bağımlılığının anlamlı birer yordayıcısıdır. Ruh sağlığı sürekliliğinin alt boyutlarından ise psikolojik iyi olmanın anlamlı bir yordayıcı olduğu (B= -0.123, p<0.01) belirlenmiştir. Bağımsız değişkenlerin Facebook bağımlılığındaki toplam varyansı açıklama oranı ise %24 olarak belirlenmiştir. Araştırma sonuçları Facebook bağımlılığının açıklanmasında sürekli umudun alternatif yollar açıısndan, ruh sağlığı sürekliliğinin ise psikolojik iyi olma açısından rollerinin anlamlı olduğunu göstermektedir.