Polis Vazife ve Salahiyet Kanununa Göre Önleme Aramasında Yetki ve Yetki İle Alâkalı Ve Önemli Bazı Hususlar

Abstract

Önleme araması, özel hayatın gizliliğine yönelik ileri düzeyde müdahale teşkil eden bir faaliyettir. Polis önleme araması yaparak suç işlenmesine neden olabilecek, tehlike doğurabilecek eşyaları araştırmakta ve bu türden eşyalara ulaşmaya çalışmaktadır. Arama kararı alma yetkisi Anayasanın 20’nci maddesiyle hakime, gecikmesinde sakınca bulunan hallerde ise kanunla yetkilendirilmiş merciye verilmiştir. Polis Vazife ve Salahiyet Kanuna göre önleme araması kararı almaya yetkili hakim sulh ceza hakimidir; aynı Kanununa göre arama kararı vermeye yetkili merci ise vali ve kaymakamdır (mülki amirdir). Bununla birlikte Polis Vazife ve Salahiyet Kanununu göre kolluk amiri de bazı hallerde önleme araması kararı alabilmekte ve hatta Anayasaya aykırı olmakla beraber polis herhangi bir arama kararı gerekmeksizin önleme araması yapabilmektedir. Önleme araması kararının alınması ile ilgili olarak yargı yeri (sulh ceza hakimi) ile idare (vali ve kaymakam, polis bazen kolluk amiri) yakın ilişki içerisinde olup, aramanın yapılmasında her ikisinin de rolü bulunmaktadır. Bu yakın ilişkinin ve rolün sonucu olarak önleme araması kararı alma yetkisinin detaylı olarak incelenmesi gerekmektedir. Makalemizde önleme araması kararı alma yetkisini, yetki ile alâkalı, önemli gördüğümüz hususları, doktrinde yer alan düşünceleri de göz önünde bulundurmak suretiyle ele almakta, konuyla ilgili düşünce ve önerilerimizi dile getirmekteyiz.