Pojęcie Boga (w obronie filozofii Spinozy)

Włodzimierz S Sołowjow

doi:10.15633/lie.206

Abstract

The Polish translation from Russian of V. Solovjev’s article (1897). Solovyov justifies Spinoza before prof. A. Vvedensky who accused the author of Ethics of atheism. According to Vvedensky God as an infinite substance in Spinoza’s system has not a necessary attributes of God: the teleological activity and free will. As a consequence, that concept does not describe true God and it would be treated as atheism. Solovjev responds that the imperfect concept of God does not allow to perceived Spinoza’s philosophy as atheism.

Highlights

Prawo do myślenia o Bogu na swój sposób też ma podobne ograniczenia; w przeciwnym bowiem razie nic nie przeszkadzałoby nam przyjąć, że przez słowo „Bóg” należy rozumieć dowolną rzecz, na przykład materię, a negować istnienie jakiegokolwiek innego Boga, i że w przypadku braku żadnych ograniczeń dotyczących prawa do wyobrażania sobie Boga na swój sposób nie należy wysuwać oskarżenia o ateizm
W podstawowym i pierwotnym pojęciu absolutu jako takiego nie ma rozbieżności opinii; rozbieżność ta pojawia się dopiero wtedy, gdy bierze się pod uwagę pochodne określenia bóstwa, które są logicznie uwarunkowane przez jego stosunek do wszystkiego, co nie jest nim samym
Nie wdając się w zagadnienie, czy filozofia Spinozy, ze swoją nieskończenie myślącą substancją, może być określona jako czysto mechanistyczny światopogląd, a także nie dotykając zdecydowanego, lecz mimo wszystko zagadkowego przekonania Autora, jakoby utożsamienie realnych stosunków z logicznymi w sposób konieczny prowadziło do czysto mechanistycznego wyobrażenia o świecie, wskażę tylko na zasadniczą wewnętrzną sprzeczność w całym tym wywodzie

Summary

Introduction

Niewątpliwie – twierdzi profesor Wwiedienski – każdy może pojmować Boga na swój sposób, lecz tylko w pewnych określonych granicach, mianowicie, dopóki nie zaprzeczy się tym cechom, które są charakterystyczne dla Boga w ogóle, to znaczy dowolnie rozumianego Boga. Aby nie dopuścić do gry słów, nasz Autor powinien uznać, że bóstwo jest bezosobowe i immanentne względem rzeczy, a następnie przyjąć, że panteizm, afirmujący takie bezosobowe bóstwo, odrzuca samo pojęcie Boga i jest tym samym, co ateizm, lecz również w tym przypadku powinno się wykluczyć z użycia sam termin „panteizm” jako źródło poważnych nieporozumień.

Results

Conclusion