Parkinsonlu Bireylerde Fonksiyonel Mobilite ve Aktivite Limitasyonuna Yönelik Hasta Bildirimli ve Performansa Dayalı Sonuç Ölçümleri

Abstract

Motor ve motor olmayan semptomlarla karakterize Parkinson hastalığı Alzheimer hastalığından sonra ikinci en sık görülen nörodejeneratif hastalıktır. Patofizyolojisinde genetik faktörler, doğumsal anomaliler, toksik ajan maruziyeti, travma, inflamasyon, oksidatif stres ve beynin derin kısmında yer alan substansiya nigrada dopamin üreten hücrelerin hasarı yer almaktadır. Parkinson hastalığı ortalama 55-60 yaşlarında başlamakta, görülme sıklığı 15-250/100.000 arasında değişmektedir. Türkiye'de yapılan çalışmalarda görülme sıklığı 202/100.000 olarak belirtilmiştir. Başlıca belirtileri bradikinezi, istirahat tremoru, rijidite ve postüral instabilite olan Parkinson hastalığında serotonerjik, noradrenerjik, kolinerjik ve otonomik sistemin de etkilenmesi hastada nöropsikiyatrik semptomlara, otonom bozukluklara, uyku bozukluklarına ve duyusal belirtilere yol açmaktadır. Bu durum postür, denge ve yürüyüş bozukluklarına neden olmaktadır. Parkinson hastalığına özgü yürüyüş bozuklukları kas zayıflığı, aktivite limitasyonu, fiziksel inaktivite ve fonksiyonel açıdan kısıtlılık meydana getirerek bireylerin yaşam kalitesini olumsuz yönde etkilemektedir. Parkinson hastalığında hasta merkezli rehabilitasyonu sağlamak için hasta tercihlerine cevap veren tedavi yaklaşımını hedeflemek gerekir. Bu nedenle günlük yaşam aktivitelerinde algılanan zorlukların değerlendirilmesi aşamasında performansa yönelik ve hasta bildirimli sonuç ölçümlerinin bir arada ele alınması büyük önem taşımaktadır. Bu çalışmanın amacı, Parkinsonlu bireylerde aktivite limitasyonu ve fonksiyonel mobiliteyi değerlendiren en uygun hasta bildirimli sonuç ölçümleri ve performansa yönelik sonuç ölçümleri ile ilgili literatür bilgisini derlemek ve ileride yapılacak klinik ve araştırma çalışmalarına ışık tutmaktır.